Μεγάλο Σάββατο: Τα έθιμα σε όλη την Ελλάδα

Η μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης έφτασε και μαζί της ζωντανεύουν τα έθιμα και οι παραδόσεις που κάθε χρόνο δίνουν έναν διαφορετικό τόνο σε κάθε γωνιά της χώρας.

Το Πάσχα γιορτάζεται με το δικό του ξεχωριστό τρόπο και σε κάθε περιοχή, προσδίδοντας ένα ξεχωριστό τόνο στον εορτασμό.

Από τη Σάμο, όπου πραγματοποιείται το έθιμο των τουφεκιών, στην Αρκαδία και το πέταγμα των αερόστατων, στην Κέρκυρα και τη ρίψη κανατιών μέχρι και την Καλαμάτα και τη Χίο με τον «σαϊτοπόλεμο» και τον ρουκετοπόλεμο αντίστοιχα.

Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου γιορτάζουμε «την θεόσωμον ταφήν» και «την εις άδου κάθοδον.

Σύμφωνα με την παράδοση, το Μεγάλο Σάββατο είναι η μέρα που βρίσκονται τα σώματα των ανθρώπων που έφυγαν από αυτή τη ζωή. Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου τελείται η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου.

Ύστερα διαβάζονται οι Προφητείες για την Ανάσταση και ψέλνεται ο Ύμνος των Τριών Παίδων. Ήδη από το βράδυ οφείλουν να έχουν αλλάξει όλα τα πένθιμα καλύμματα του ναού και να έχει στολισθεί με κόκκινα, αναστάσιμα, ενόψει της μεγάλης βραδιάς.

Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, όλα τα φώτα της εκκλησίας σβήνουν και πέφτει παντού σκοτάδι. Λίγο πριν τις 12.00 το βράδυ, ο ιερέας ψάλλει το «Δεύτε λάβετε φως» και βγαίνει με τη λαμπάδα του αναμμένη μέσα από την Ωραία Πύλη δίνοντας το Άγιο Φως στους εκκλησιαζόμενους. Στη συνέχεια οι πιστοί βγαίνουν έξω από την εκκλησία, όπου ο παπάς διαβάζει το Ευαγγέλιο της Αναστάσεως και μόλις τελειώσει, ακριβώς τα μεσάνυχτα, ψάλλει το «Χριστός Ανέστη…».

Μετά την Ανάσταση, οι πιστοί μεταφέρουν στο σπίτι τους το Άγιο Φως. Στην είσοδο του σπιτιού τους, κάνουν, με τον καπνό της λαμπάδας, το σχήμα του σταυρού. Μετά ανάβουν το καντήλι και προσπαθούν να το κρατήσουν τουλάχιστον τρεις με σαράντα ημέρες. Ακολουθεί το πασχαλινό τραπέζι για να φάνε την πατροπαράδοτη μαγειρίτσα και να τσουγκρίσουν κόκκινα αυγά.

Πολλές είναι οι κατά τόπους παραδόσεις σε σχέση με την βραδιά της Ανάστασης. Σε αρκετές περιοχές οι ανύπαντρες κοπέλες οφείλουν να ανάψουν την λαμπάδα τους από λαμπάδα κάποιου άντρα, για να παντρευτούν.

Στην Κέρκυρα: σπάνε τις κανάτες ενώ το Μεγάλο Σάββατο γεμίζουν στην αγορά ένα κάδο με νερό και τον στολίζουν με πρασινάδες και λουλούδια. Όποιος περάσει από κει πρέπει να ρίξει ένα νόμισμα και μετά την Ανάσταση, οι παραβρισκόμενοι παίρνουν νερό από τον κάδο και πλένουν το πρόσωπο και τα χέρια τους, για να καθαριστούν από κάθε αμαρτία.

Στην Ζάκυνθο: σπάνε πήλινα κανάτια αλλά και σε άλλες περιοχές, όπως στην Κορώνη της Μεσσηνίας, για την εκφόβιση των δαιμόνων που αντιμάχονται την Ανάσταση του Σωτήρος.

Στη Φθιώτιδα τη νύχτα που γίνεται η Ανάσταση, ένας Επίτροπος της Εκκλησίας παίρνει μια σκλίδα (καλάμι από μπρίζα) αγιασμένη από τον αγιασμό των Φώτων, ανεβαίνει στο καμπαναριό ψηλά και την ανάβει για να προφυλάξουν ολόκληρη την περιοχή από το χαλάζι. Στα Άγραφα την ώρα που θα πει ο παπάς το «Χριστός Ανέστη», οι χριστιανοί καίνε το φανό.

Στη Σύρο το Μεγάλο Σάββατο αρχίζει με το κάψιμο του φανού. Αλλά και στη Σινώπη, οι πιστοί δεν λησμονούν το πάθος τους κατά του Ιούδα και όταν πει ο παπάς το «Χριστός Ανέστη», τότε θα πάρει ο καθένας ένα δαφνόφυλλο να το κάψει, γιατί η δάφνη είναι καταραμένο δέντρο.

Στη Πάτμο, η Ανάσταση γιορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα στο μοναστηριακό συγκρότημα του νησιού, αλλά και στο γυναικείο μοναστήρι του Ευαγγελισμού έξω από τη Χώρα, ενώ την Κυριακή του Πάσχα, το απόγευμα, στο Μοναστήρι της Πάτμου γίνεται η δεύτερη Ανάσταση κατά την οποία το ευαγγέλιο διαβάζεται στα ιταλικά, τα γαλλικά, τα ρωσικά, τα αγγλικά, τα γερμανικά και τα σερβικά, αλλά και στα αρχαία ομηρικά ελληνικά.

Στην Αρκαδία, τη νύχτα της Ανάστασης τα παιδιά ρίχνουν στη θάλασσα χιλιάδες κεριά που συμβολίζουν τις χαμένες ψυχές των Τσακώνων ναυτικών και ψαράδων. Την Κυριακή του Πάσχα διοργανώνεται τσακώνικο γλέντι στην κεντρική πλατεία, με αρνιά, κρασί και χορό, ενώ διαβάζεται το Ευαγγέλιο στην τσακωνική διάλεκτο.

Στην Καλαμάτα αναβιώνει ένα έθιμο, το οποίο πηγάζει από τους απελευθερωτικούς αγώνες του 1821, ο διαγωνισμός των «μπουλουκιών». Οι διαγωνιζόμενοι, με παραδοσιακές ενδυμασίες και οπλισμένοι με σαΐτες, δηλαδή με χαρτονένιους σωλήνες γεμάτους μπαρούτι, επιδίδονται σε σαϊτοπόλεμο, στο γήπεδο του Μεσσηνιακού, με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου.

Η Ανάσταση του Χριστού είναι σύνθημα αγάπης, το οποίο εκδηλώνεται με τον αμοιβαίο ασπασμό των εκκλησιαζόμενων. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μέρα της χριστιανοσύνης, την σημαντικότερη γιορτή του ορθόδοξου κόσμου.

Καλή Ανάσταση!

madata.gr