Τι δείχνουν οι έρευνες για τις 7 θεραπείες που δίνουν ελπίδες ενάντια στον κορονοϊό

Σε ένα κοµβικό επιστηµονικό σηµείο βρίσκονται οι ειδικοί σε ολόκληρο τον κόσµο, πριν διαπιστώσουν εργαστηριακά το κοκτέιλ των φαρµάκων που µπορεί να συµβάλει στη θεραπεία των σοβαρών συµπτωµάτων της λοίµωξης που προκαλεί ο κορονοϊός. Αλλωστε, συνεχίζονται οι κλινικές µελέτες σε όλο τον κόσµο και στη χώρα µας, µε φάρµακα που µπορεί να αποδειχθούν αποτελεσµατικά στην αντιµετώπιση της νόσου.

Θα χρειαστεί τουλάχιστον ένας χρόνος για να ολοκληρωθούν οι έρευνες αλλά και οι κλινικές δοκιµές για το εµβόλιο κατά του κορονοϊού. Παράλληλη µάχη δίνεται και για να δηµιουργηθεί ένα αποτελεσµατικό τεστ αντισωµάτων, το οποίο αναµένεται να δοθεί προς χρήση πιθανότητα µέσα στον Μάιο. Το εργαστηριακό αυτό τεστ θα συµβάλει δραστικά στον καθορισµό των επόµενων βηµάτων και της επιστηµονικής κοινότητας στη χώρα µας, καθώς θα είναι πλέον γνωστό ποιοι πολίτες διαθέτουν ανοσία και ποιοι όχι. Μια ανοσία όµως που δεν φαίνεται να διαρκεί πάνω από έναν χρόνο, µε βάση τις τελευταίες επιστηµονικές διαπιστώσεις.

Σε ό,τι αφορά στα φάρµακα, πολλές είναι οι µελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη για να βρεθεί εκείνος ο συνδυασµός των σκευασµάτων που θα είναι πιο αποτελεσµατικός κατά της νόσου Covid-19, µε αξιολόγηση της ασφάλειας των ασθενών, αφού ο µεγάλος φόβος των ειδικών είναι οι σοβαρές παρενέργειες που µπορεί να έχουν τα φάρµακα αυτά. Πρόκειται εξάλλου για σκευάσµατα που χρησιµοποιούνται για άλλες σοβαρές παθήσεις, τα οποία ίσως αποδειχθούν σωτήρια και για τον κορονοϊό. 

Οι θεραπείες που γίνονται κλινικές δοκιμές

«Περιµένουµε µε αγωνία τα αποτελέσµατα των µελετών για τα φάρµακα (βλ. γράφηµα), ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσεται από την αρχή ένα ειδικό φάρµακο µόνο για τον κορονοϊό το οποίο µελετάται στο εργαστήριο στις ΗΠΑ. Επίσης περιµένουµε και τα αποτελέσµατα των µελετών για την πιθανή ευνοϊκή δράση του εµβολίου που χρησιµοποιούνταν παλιά για τη φυµατίωση το εµβόλιο BCG (βάκιλος Calmette–Guérin). Στόχος να διαπιστωθεί εάν µειώνει την επίδραση του ιού στον οργανισµό» λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο πρόεδρος του ΕΟΦ, ∆ηµήτρης Φιλίππου.

Πιο αποτελεσµατική φαίνεται να είναι µέχρι στιγµής η ρεµντεσιβίρη -σύµφωνα µε τα όσα έχει εξηγήσει ο καθηγητής λοιµωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας- που ξεκίνησε να δοκιµάζεται στις ΗΠΑ, αλλά έχει µπει σε πρωτόκολλο κλινικών µελετών και στη χώρα µας. Μέχρι στιγµής η ρεµντεσιβίρη έχει θετικές επιδράσεις σε ποσοστό 68% σε ασθενείς µε σοβαρή νόσο Covid-19. Από την άλλη, ελπιδοφόρα κρίνεται µέχρι στιγµής και η αξιοποίηση αντισωµάτων από ασθενείς που νόσησαν και έχουν ιαθεί, καθώς τα πρώτα αποτελέσµατα µοιάζουν να έχουν αίσιες επιδράσεις στην υγεία των πασχόντων.

Η διαδικασία των δοκιµών έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό στις ΗΠΑ, ενώ και στην Ελλάδα ξεκίνησε πειραµατικά η χορήγηση αντισωµάτων ύστερα από πλασµαφαίρεση από ασθενείς που νόσησαν και έγιναν καλά και παρουσιάζουν ανοσία, ενώ το πρωτόκολλο ενέκρινε η αρµόδια επιτροπή των εµπειρογνωµόνων. Η κλινική µελέτη θα είναι στη φάση 2 και θα συντονίζεται από τον πρύτανη του ΕΚΠΑ, Θ. ∆ηµόπουλο.

Τα αντισώµατα θα λαµβάνονται από εθελοντές δότες µε τη µέθοδο της πλασµαφαίρεσης. Η πειραµατική διαδικασία θα διεξαχθεί σε επτά νοσοκοµεία της χώρα µας, ενώ ήδη ξεκίνησε να καταρτίζεται λίστα εθελοντών οι οποίοι έχουν διαπιστωθεί εργαστηριακά ότι είναι αρνητικοί για δύο εβδοµάδες µετά τη νόσησή τους.

Σε ό,τι αφορά τα εµβόλια κατά του κορονοϊού, οι έρευνες συνεχίζονται, αλλά σύµφωνα και µε την αρµόδια επιτροπή εµπειρογνωµόνων της χώρας µας, δεν αναµένεται να έχουµε προς χρήση κάποιο αποτελεσµατικό εµβόλιο πριν περάσουν 12 µήνες. Πρόκειται άλλωστε για µια σύνθετη διαδικασία που απαιτεί πολλές φάσεις κλινικών µελετών, µέχρι να γίνει µαζική παραγωγή και να διατεθεί στους πληθυσµούς.

Σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας (ΠΟΥ), περισσότερα από 70 εµβόλια είναι σε φάση ανάπτυξης αυτήν τη στιγµή, αλλά µόνο ένα από αυτά είναι σε φάση 2, δηλαδή δίνεται λόγω υποσχόµενων αρχικών ευρηµάτων σε µεγαλύτερο πληθυσµό εθελοντών, µε στόχο την ανίχνευση ανεπιθύµητων παρενεργειών και τις κατάλληλες δόσεις. Και ο Ευρωπαϊκός Οργανισµός Φαρµάκων (ΕΜΑ) απεφάνθη ότι µάλλον θα απαιτηθεί τουλάχιστον ένα έτος πριν να είναι έτοιµο για έγκριση ένα εµβόλιο κατά του Covid-19 και διαθέσιµο σε επαρκείς ποσότητες για να δοθεί σε ευρεία χρήση.

Κλινικές δοκιμές γίνονται στα παρακάτω

Remdesivir

Εξετάζεται η αποτελεσµατικότητά του σε ερευνητικό στάδιο.

Ρεµντεσιβίρη

Είχε καλά αποτελέσµατα κατά την αξιοποίησή του σε ασθενείς στην Αµερική, γι’ αυτό και έχουν ξεκινήσει κλινικές µελέτες σε 4 νοσοκοµεία. Μέσω της µελέτης solidarity που πραγµατοποιεί ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας γίνεται έρευνα και σε τρία νοσοκοµεία, στην οποία συµµετέχει και η χώρα µας.

Κολχικίνη

Φάρµακο µε αντιφλεγµονώδη δράση, χρησιµοποιείται σήµερα για την ουρική αρθρίτιδα.

Τοσιλιζουµάµπη

Χορηγείται σε συνδυασµό µε το Κineret (ανοσοκατασταλτικός παράγοντας) που είναι ένας τύπος κυτοκίνης και χρησιµοποιείται για τη θεραπεία της ρευµατοειδούς αρθρίτιδας.

Χλωρικίνη

Και οι δύο µορφές της είναι εγκεκριµένες σε εθνικό επίπεδο για την αντιµετώπιση της ελονοσίας και συγκεκριµένων αυτοάνοσων παθήσεων, όπως η ρευµατοειδής αρθρίτιδα. Χορηγούνται σε συνδυασµό µε αζιθροµυκίνη. 

Λοπιναβίρη και Ριτοναβίρη

Τα δύο φάρµακα, τα οποία είναι εγκεκριµένα ως ένα σκεύασµα κατά του HIV, χορηγούνται σε συνδυασµό µε ιντερφερόνη, η οποία χρησιµοποιείται για τη θεραπεία ασθενειών όπως η πολλαπλή σκλήρυνση.

Τον Μάιο τα πρώτα αποτελέσματα για τα αντισώματα

Μέσα στον Μάιο αναµένεται να έχουν ολοκληρωθεί η διαδικασία και ο έλεγχος για ένα αποτελεσµατικό τεστ αντισωµάτων που θα δείχνει ποιος είναι «προστατευµένος» έστω για έναν χρόνο από επίθεση του κορονοϊού λόγω ανοσίας. Σε παγκόσµιο επίπεδο είναι σε εξέλιξη η αξιολόγηση τουλάχιστον 70 ειδικών τεστ. Προς αυτήν την κατεύθυνση συµβάλλει και µελέτη που έγινε από Ελληνες επιστήµονες, µεταξύ αυτών και ο Σωτήρης Τσιόδρας, και η οποία ανοίγει τον δρόµο για την ανάπτυξη αποτελεσµατικών εµβολίων, αντιιικών φαρµάκων αλλά και διαγνωστικών τεστ.

Πρόκειται για µια νέα γονιδιακή ανάλυση του κορονοϊού SARS-CoV-2 µε τη χρήση περίπλοκων βιοπληροφορικών αλγορίθµων, η οποία στηρίχθηκε σε υλικό από τρεις Κινέζους ασθενείς και φέρνει την επιστήµη ένα βήµα πιο κοντά στην ανακάλυψη πιο αποτελεσµατικών φαρµάκων, τεστ και εµβολίων. Επικεφαλής της ελληνικής µελέτης είναι ο Τιµοκράτης Καραµήτρος, ερευνητής στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ (ΕΙΠ) και υπεύθυνος της Μονάδας Βιοπληροφορικής και Εφαρµοσµένης Γενοµικής.

Η οµάδα των ερευνητών κατάφερε να αποκωδικοποιήσει τη γενετική πολυπλοκότητα του νέου κορονοϊού και τους µηχανισµούς που χρησιµοποιεί για να διαφεύγει την ανοσολογική απάντηση, δηλαδή την άµυνα που αναπτύσσει ο οργανισµός όταν προσβάλλεται από έναν ιό. Αυτό που ανακάλυψαν οι ερευνητές για πρώτη φορά είναι ότι το γονιδίωµα του κορονοϊού εµφανίζει κάποιες µεταλλαγές (µεταλλάξεις). Πρόκειται για έναν µηχανισµό που δίνει στον ιό πλεονέκτηµα στην ικανότητά του να πολλαπλασιάζεται και να κρύβεται από το ανοσοποιητικό σύστηµα του ανθρώπου. Αυτή είναι και η αιτία που το θέµα της ανοσίας απέναντι στον ιό έχει δυσκολέψει τους επιστήµονες στη διαδικασία παραγωγής φαρµάκων, εµβολίων και διαγνωστικών τεστ.

Πρόγραμμα επενδύσεων

Στο µεταξύ, στη χώρα µας ξεκινά και µεγάλη µελέτη µε επτά φορείς σε όλα τα κέντρα αναφοράς για τον κορονοϊό, που θα γίνει µε χρηµατοδότηση από το Πρόγραµµα ∆ηµοσίων Επενδύσεων. 

Στη µελέτη συµπράττουν η Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών, το Ιδρυµα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδηµίας Αθηνών, το Εθνικό Κέντρο Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, το Ιδρυµα Τεχνολογίας και Ερευνας, το Εθνικό Κέντρο Φυσικών Επιστηµών «∆ηµόκριτος», το Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστηµών «Αλέξανδρος Φλέµιγκ», το Ινστιτούτο Παστέρ και όλα τα κέντρα αναφοράς για τον κορονοϊό της χώρας.

Μέσω της έρευνας αυτής επιδιώκονται η ανάπτυξη εγχώριων µοριακών και ανοσολογικών µεθόδων ανίχνευσης του ιού, η προαγωγή της έρευνας µε αντικείµενο τη λοίµωξη από τον ιό SARS-CoV-2 και η διεθνής προβολή της ελληνικής ερευνητικής κοινότητας, ο προσδιορισµός γενετικών παραλλαγών, οι οποίες διαµορφώνουν την προδιάθεση, την εκδήλωση αλλά και τη βαρύτητα της νόσου και, τέλος, η πρακτική εφαρµογή των αποτελεσµάτων της µελέτης στον χώρο της ιατρικής βιοτεχνολογίας, της βιοµοριακής διαγωνιστικής επιστήµης των υπολογιστών.

Στόχος είναι, µεταξύ άλλων, να βρεθεί στην πατρίδα µας ένα τεστ που να µπορεί να ανιχνεύει µε απόλυτη ακρίβεια την ύπαρξη του ιού στον οργανισµό αλλά και των αντισωµάτων. Παράλληλα θα διερευνηθεί και το ζήτηµα της πιθανής µετάλλαξης του ιού, καθώς αποτελεί το επόµενο βήµα της επιστηµονικής κοινότητας. Η µετάλλαξη, άλλωστε, του νέου κορονοϊού αποτελεί πια άλλη µια ανησυχία για τους ειδικούς, αφού θεωρείται δεδοµένο ότι θα πραγµατοποιηθεί.

Στην περίπτωση αυτή είναι άγνωστο εάν ο ιός θα παρουσιάσει άλλη πιο ισχυρή επιδηµιολογική συµπεριφορά, µε περισσότερες συνέπειες στην υγεία των ασθενών. Ηδη, πάντως, µελετώνται σε παγκόσµιο επίπεδο παραλλαγές του κορωνοϊού.