Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τη μετανάστευση: η κατάσταση παραμένει εύθραυστη και δεν αφήνει περιθώρια για εφησυχασμό
Η Επιτροπή υποβάλλει σήμερα έκθεση για την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά το ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τη μετανάστευση και τον χάρτη πορείας της Επιτροπής του Δεκεμβρίου 2017, και καθορίζει περαιτέρω κύριες δράσεις που πρέπει να αναληφθούν.
Μολονότι οι κοινές προσπάθειες της ΕΕ παράγουν αποτελέσματα, η κατάσταση παραμένει εύθραυστη λόγω της συνεχιζόμενης μεταναστευτικής πίεσης όπως δείχνει η πρόσφατη αύξηση των αφίξεων από τις διαδρομές της Ανατολικής και Δυτικής Μεσογείου. Ως εκ τούτου η ΕΕ στο σύνολό της πρέπει να επιδείξει την απαιτούμενη επαγρύπνηση και ετοιμότητα για την αντιμετώπιση της ενδεχόμενης εποχικής αύξησης ή μεταβολών στην πίεση, μεταξύ άλλων, από τη μία διαδρομή στην άλλη. Η σημερινή έκθεση ορίζει εάν πρέπει να ενισχυθούν τα ισχύοντα μέτρα, για παράδειγμα: να καλυφθούν τα υφιστάμενα κενά σε στοιχεία ενεργητικού για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής· να βελτιωθούν οι επιστροφές· να δοθεί ώθηση στην επανεγκατάσταση και να προστατεύονται καλύτερα οι μετανάστες κατά μήκος των διαδρομών.
Ο πρώτος Aντιπρόεδρος Φρανς Τίμερμανς δήλωσε σχετικά: «Η συγκεκριμένη έκθεση επιβεβαιώνει ότι θα μπορέσουμε να διαχειριστούμε με ολοκληρωμένο τρόπο τη μετανάστευση μόνο εάν ενισχύσουμε αμοιβαία τις δράσεις που βασίζονται στην υπευθυνότητα και την αλληλεγγύη. Η μεταρρύθμιση του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου είναι ένα κεντρικό στοιχείο αυτής της προσέγγισης που, μαζί με τον ενωσιακό μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, θα δώσει στην Ένωση τη δυνατότητα να προετοιμαστεί σωστά ώστε να αντιμετωπίσει τυχόν μεταναστευτική κρίση στο μέλλον. Η μεταρρύθμιση αυτή δεν μπορεί να περιμένει, και ελπίζω ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα είναι σε θέση να καταλήξει σε συμφωνία τον Ιούνιο.»
Ο Eπίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε: «Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος σε όλους τους τομείς, τόσο στο εσωτερικό της ΕΕ όσο και με τις χώρες εταίρους μας. Ωστόσο, η κατάσταση εξακολουθεί να είναι εύθραυστη και το έργο μας απέχει πολύ ακόμη από την ολοκλήρωσή του. Για τον λόγο αυτό, καλώ τα κράτη μέλη να στείλουν επειγόντως συνοριοφύλακες και εξοπλισμό, ώστε να βοηθήσουν τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής στο έργο του, καθώς και να τηρήσουν τη δέσμευσή τους για την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τη μεταρρύθμιση του συστήματος ασύλου τον Ιούνιο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν έχουμε καθόλου χρόνο για χάσιμο.»
Αφίξεις κατά μήκος των τριών κύριων διαδρομών
Κατά τους πρώτους μήνες του 2018, η πτωτική τάση του 2017 συνεχίστηκε στην κεντρική Μεσόγειο με αφίξεις περίπου κατά 77% χαμηλότερες από εκείνες που είχαν καταγραφεί την ίδια περίοδο το 2017.
Αν και εξακολουθούν να είναι δραστικά χαμηλότερες από ό, τι πριν από τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, οι αφίξεις από την Τουρκία σημειώνουν σημαντική αύξηση από τον Μάρτιο του 2018 τόσο στα ελληνικά νησιά (9.349 από τις αρχές του 2018) όσο και μέσω των χερσαίων συνόρων (6.108 μέχρι στιγμής το 2018, εννέα φορές περισσότερες από ό, τι κατά την ίδια περίοδο το 2017). Αν και η κατάσταση έχει σε γενικές γραμμές σταθεροποιηθεί κατά μήκος της διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων, τους τελευταίους μήνες παρατηρείται αύξηση των μετακινήσεων μέσω της Αλβανίας, του Μαυροβουνίου και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
Οι αφίξεις στη Δυτική Μεσόγειο εξακολούθησαν να εμφανίζουν ανοδική τάση, με περίπου 6.623 αφίξεις στην Ισπανία από τον Ιανουάριο του 2018 (22% υψηλότερες από ό, τι κατά τους πρώτους μήνες του 2017).
Διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής παρέχει σήμερα στήριξη στους εθνικούς συνοριοφύλακες με 1.350 περίπου απεσταλμένους εμπειρογνώμονες σε όλες τις μεταναστευτικές διαδρομές. Εν όψει της αυξανόμενης μεταναστευτικής πίεσης, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής είναι πρόθυμος να ενισχύσει την παρουσία του στα χερσαία σύνορα μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας. Ο Οργανισμός πρότεινε, επίσης, να τριπλασιάσει την επιχειρησιακή του δύναμη στα ελληνικά χερσαία σύνορα με την Αλβανία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Επιπλέον, προχωρούν οι εργασίες για τη σύναψη συμφωνιών με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, βάσει των οποίων θα μπορεί ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής να τους παρέχει απευθείας βοήθεια για τη διαχείριση των συνόρων τους, όταν χρειάζεται.
Ωστόσο, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής αντιμετωπίζει μόνιμες και σημαντικές ελλείψεις σε προσωπικό και εξοπλισμό, με αποτέλεσμα να μπορούν να καλυφθούν λιγότερες από τις μισές επιχειρησιακές ανάγκες. Τα κράτη μέλη οφείλουν να επιταχύνουν επειγόντως τη διάθεση των πόρων που τους αναλογούν ώστε να μπορέσει ο Οργανισμός να συνεχίσει τις επιχειρήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη και να αναλάβει νέες.
Η πρόταση της Επιτροπής για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό ενισχύει σημαντικά τα κονδύλια που προορίζονται για τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, και περιλαμβάνει πρόσθετους πόρους για την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής ο οποίος θα αποτελεί πλέον μόνιμο σώμα 10.000 ατόμων.
Προστασία των μεταναστών κατά μήκος της διαδρομής
Η ΕΕ συνεχίζει τις προσπάθειές της για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της μετανάστευσης προσφέροντας παράλληλα προστασία στους μετανάστες κατά μήκος της διαδρομής και εναλλακτικές λύσεις στην παράτυπη μετανάστευση:
• Οικειοθελείς επιστροφές από τη Λιβύη: Με την υποστήριξη της ΕΕ, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) έχει βοηθήσει, μόνο το 2018, πάνω από 6.185 άτομα να επιστρέψουν οικειοθελώς στη χώρα τους από τη Λιβύη. Η ειδική επιχειρησιακή ομάδα ΕΕ-ΟΗΕ-ΑΕ συνεχίζει να συνεργάζεται με τις λιβυκές αρχές για να δοθεί τέλος στη συστηματική κράτηση μεταναστών, περιλαμβανομένων και παιδιών. Χάρη στις προσπάθειες αυτές, το τρέχον έτος έχουν αποφυλακιστεί μέχρι σήμερα πάνω από 1.000 πρόσφυγες.
• Περιπτώσεις απομάκρυνσης έκτακτης ανάγκης: 1.152 άτομα έχουν απομακρυνθεί από τη Λιβύη με προορισμό τον Νίγηρα μέσω του μηχανισμού έκτακτης διέλευσης για περαιτέρω επανεγκατάσταση στην Ευρώπη. Τα 108 από αυτά έχουν ήδη επανεγκατασταθεί στη Γαλλία, τη Σουηδία και την Ελβετία. Οι αναφορές της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ (UNHCR) θα πρέπει τώρα να επιταχυνθούν ώστε να γίνονται ταχύτερα οι μεταφορές στα κράτη μέλη της ΕΕ. Η ΕΕ στηρίζει την προσπάθεια αυτή με 20 εκατομμύρια ευρώ.
• Καταπολέμηση των δικτύων λαθραίας διακίνησης μεταναστών και εμπορίας ανθρώπων: Η συνεργασία αναβαθμίζεται με εταίρους στην περιοχή του Σαχέλ, σύμφωνα με τη δήλωση που εγκρίθηκε στο Νιαμέι, τον Μάρτιο.
• Αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων: Το Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ για την Αφρική έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά του, με 147 προγράμματα συνολικού ύψους 2,59 δισ. ευρώ μέχρι σήμερα για τη χρηματοδότηση καθοριστικών πρωτοβουλιών, όπως οι οικειοθελείς επιστροφές από τη Λιβύη. Ωστόσο, έχει εντοπιστεί ένα σημαντικό χρηματοδοτικό κενό ύψους περίπου 1,2 δισ. ευρώ το οποίο θα έχει καταστροφικές συνέπειες αν δεν καλυφθεί από την ΕΕ και τα κράτη μέλη μαζί.
Η Επιτροπή προτείνει επίσης σήμερα αναθεώρηση της νομοθεσίας σχετικά με τους αξιωματικούς συνδέσμους μετανάστευσης οι οποίοι τοποθετούνται από τα κράτη μέλη της ΕΕ σε χώρες εκτός ΕΕ, ώστε να ενισχυθεί ο ρόλος της ΕΕ στον συντονισμό με σημαντικούς εταίρους.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Η κατάσταση στην Ελλάδα εξακολουθεί να δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες καθώς συνεχίζονται η μεγάλη πίεση στα νησιά αλλά και ο αργός ρυθμός των διαδικασιών ασύλου που δημιουργεί εμπόδια στις επιστροφές στην Τουρκία. Η Επιτροπή ζήτησε από την Ελλάδα να βελτιώσει τις συνθήκες στα νησιά με τη στήριξη της ΕΕ· να επιταχύνει επειγόντως τον ρυθμό των επιστροφών και να οριστικοποιήσει το σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την περίπτωση αύξησης των αφίξεων.
Επιστροφή και επανεισδοχή
Απαιτούνται μεγαλύτερες προσπάθειες για την αύξηση των επιστροφών μεταναστών που δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στην ΕΕ, καθώς το 2017 εκτελέστηκε μόνο το 36,6% των αποφάσεων επιστροφής σε ολόκληρη την ΕΕ. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής βοήθησε στη διεκπεραίωση 111 επιχειρήσεων επιστροφής το 2018, αλλά τα κράτη μέλη θα πρέπει να κάνουν μεγαλύτερη χρήση των δυνατοτήτων του οργανισμού σχετικά με τις επιστροφές. Σημειώνεται σημαντική πρόοδος όσον αφορά τη βελτίωση της συνεργασίας με τις χώρες προέλευσης σε θέματα επιστροφής, καθώς τους τελευταίους μήνες έχουν συμφωνηθεί πολλές πρακτικές ρυθμίσεις και βρίσκονται σε εξέλιξη περαιτέρω διαπραγματεύσεις. Για να βελτιωθεί περαιτέρω η παρακολούθηση των επιστροφών και άλλων σχετικών στατιστικών στοιχείων για τη μετανάστευση, η Επιτροπή προτείνει επίσης σήμερα να αυξηθεί η συχνότητα των δημοσιεύσεων δεδομένων της Eurostat.
Επανεγκατάσταση
Βάσει του νέου προγράμματος επανεγκατάστασης της Επιτροπής, 20 κράτη μέλη έχουν πλέον αναλάβει δέσμευση για περισσότερες από 50.000 θέσεις, από τις οποίες οι 4.252 έχουν ήδη καλυφθεί. Η Επιτροπή ζητά από τα κράτη μέλη να υλοποιήσουν έως τα τέλη Οκτωβρίου 2018 το 50% των υποχρεώσεων που έχουν αναλάβει για επανεγκατάσταση.
Επόμενα βήματα
Για να στηρίξουν τη συνολική προσέγγιση της ΕΕ σχετικά με τη μετανάστευση και να διασφαλίσουν ότι η Ευρώπη θα είναι επαρκώς εξοπλισμένη για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης κρίσης στο μέλλον, τα κράτη μέλη θα πρέπει τώρα:
• να καλύψουν τις ελλείψεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής σε συνοριοφύλακες και εξοπλισμό·
• να καλύψουν το κενό των 1,2 δισ. ευρώ στη χρηματοδότηση του Καταπιστευματικού Ταμείου της ΕΕ για την Αφρική·
• να βελτιώσουν την κατάσταση στην Ελλάδα και να επιταχύνουν τις επιστροφές στην Τουρκία·
• να επιταχύνουν σημαντικά τις επιστροφές και να κάνουν χρήση των δυνατοτήτων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής για την παροχή βοήθειας όσον αφορά τις επιστροφές·
• να επιταχύνουν τις προσπάθειες επανεγκατάστασης στο πλαίσιο του νέου προγράμματος για τις χώρες προτεραιότητας, ιδίως όσον αφορά τον Μηχανισμό Έκτακτης Διέλευσης στον Νίγηρα, καθώς και στο πλαίσιο της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας·
• να συνάψουν το ταχύτερο δυνατό συμφωνία σχετικά με τη μεταρρύθμιση του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η ΕΕ θα είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει ενδεχόμενες κρίσεις στο μέλλον.
Πηγή: typoskritis.gr
