Εκλογές 2023: Τι ισχύει με την αυτοδυναμία, τις διερευνητικές εντολές και την πιθανότητα δεύτερης κάλπης

Αντίστροφη μέτρηση για την Κυριακή 21 Μαΐου όπου θα διεξαχθούν οι εθνικές εκλογές, οι οποίες βάσει του άρθρου 54 παρ.1 του Συντάγματος θα ακολουθήσουν τον νόμο της απλής αναλογικής.

Αν ωστόσο κριθεί απαραίτητο να διεξαχθούν επαναληπτικές εκλογές, τότε αυτές θα ακολουθήσουν τον νόμο που ψήφισε η σημερινή κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Ο τελευταίος αφορά στο σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής και ευνοεί το πρώτο κόμμα.

Σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο, οι επαναληπτικές βουλευτικές εκλογές διεξάγονται μέσα σε τριάντα ημέρες από την αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης μέσω διερευνητικών εντολών μετά την προκήρυξή τους με διάταγμα της Προέδρου της Δημοκρατίας, που προσυπογράφεται από το μεταβατικό Υπουργικό Συμβούλιο (άρθρο 37 εδάφιο 3 του Συντάγματος).

Ωστόσο, η χώρα δεν θα μείνει ακυβέρνητη στο μεσοδιάστημα, καθώς η Πρόεδρος της Δημοκρατίας ορίζει υπηρεσιακή κυβέρνηση, με υπηρεσιακό πρωθυπουργό έναν από τους προέδρους των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας, του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Οι διερευνητικές εντολές μετά τις εκλογές

Μετά την ολοκλήρωση καταμέτρησης των ψήφων της πρώτης εκλογικής αναμέτρησης, ακολουθεί η διαδικασία των διερευνητικών εντολών. Σύμφωνα με το άρθρο 37 του Συντάγματος που ορίζει τη διαδικασία, «αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Κυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής.

Aν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Kάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες.

Aν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Kυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, επιδιώκει τον σχηματισμό Kυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου τον σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή.

Η δεύτερη κάλπη και η ενισχυμένη αναλογική

Στις επόμενες εθνικές εκλογές, αυτές δηλαδή που θα λάβουν χώρα έναν μήνα μετά την 21η Μαΐου, αν και εφόσον δεν σχηματιστεί κυβέρνηση, θα ισχύσει το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής, που ψήφισε η σημερινή Βουλή.

Με την ενισχυμένη αναλογική, εάν το πρώτο κόμμα, έχει λάβει ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 25% των έγκυρων ψηφοδελτίων, τότε λαμβάνει μπόνους 20 έδρες, ενώ οι υπόλοιπες 280 έδρες κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των δικαιούμενων εδρών κομμάτων. Από το 25% και μετά, για κάθε 0,5% το πρώτο κόμμα θα παίρνει επιπλέον μπόνους μία έδρα, ενώ το μάξιμουμ των 50 εδρών θα το λαμβάνει εάν το ποσοστό του είναι στο 40%. Αυτά ισχύουν και σε περίπτωση συνασπισμού κομμάτων, εφόσον ο μέσος όρος της δύναμης των κομμάτων που τον απαρτίζουν είναι μεγαλύτερος από την δύναμη του αυτοτελούς κόμματος, που συγκέντρωσε τον μεγαλύτερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων.

Έτσι, ένα κόμμα που θα κινείται κοντά στο 37% θα μπορεί να έχει αυτοδυναμία, σε συνάρτηση και με άλλους παράγοντες, όπως ο αριθμός των κομμάτων που θα εισέλθουν στη Βουλή. Εφόσον αποσπάσει το 40% της λαϊκής ψήφου, θα λαμβάνει τις επιπρόσθετες 50 έδρες, αριθμό που μέχρι τώρα λάμβανε το πρώτο κόμμα ανεξαρτήτως του ποσοστού του.

Πηγή: thestandard.gr