Παγκόσμια ανακάλυψη από Παστέρ και Τσιόδρα για τον κορονοϊό

Νέα γονιδιακή ανάλυση του νέου κορονοϊού (SARS-CoV-2) με τη χρήση περίπλοκων βιοπληροφορικών αλγόριθμων, η οποία στηρίχθηκε σε υλικό από τρεις κινέζους ασθενείς, φέρνει την επιστήμη ένα βήμα πιο κοντά στην ανακάλυψη πιο αποτελεσματικών φαρμάκων, τεστ και εμβολίων. Επικεφαλής της ελληνικής μελέτης είναι ο Τιμοκράτης Καραμήτρος, ερευνητής στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ (ΕΙΠ) και υπεύθυνος της Μονάδας Βιοπληροφορικής και Εφαρμοσμένης Γενωμικής. Τη μελέτη για τον κορονοϊό συνυπογράφουν οι ερευνητές του ΕΙΠ Ανδρέας Μεντής (διευθυντής Ερευνών, προϊστάμενος Εργαστηρίου Ιατρικής Μικροβιολογίας),  Γεθσημανή Παπαδοπούλου, Μαρία Μπούσαλη, Αναστάσιος Μέξιας και ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας. Η ομάδα των ερευνητών κατάφερε να αποκωδικοποιήσει την γενετική πολυπλοκότητα του νέου κορονοϊού και τους μηχανισμούς που χρησιμοποιεί για να διαφεύγει της ανοσολογικής απάντησης, δηλαδή της άμυνας που αναπτύσσει ο οργανισμός όταν προσβάλλεται από έναν ιό.

Αυτό που ανακάλυψαν οι ερευνητές για πρώτη φορά είναι ότι το γονιδίωμα του κορονοϊού εμφανίζει κάποιες μεταλλαγές (μεταλλάξεις). Πρόκειται για έναν μηχανισμό που δίνει στον ιό πλεονέκτημα στην ικανότητα του να πολλαπλασιάζεται και να κρύβεται από το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου. Αυτός είναι και ο λόγος που το θέμα της ανοσίας απέναντι στον ιό έχει δυσκολέψει τους επιστήμονες στη διαδικασία παραγωγής φαρμάκων, εμβολίων και διαγνωστικών τεστ. Πρακτικά δηλαδή, όταν ο ασθενής κάνει αντισώματα για να αντιμετωπίσει τον ιό-εισβολέα αναγνωρίζοντας το γενετικό του υλικό, ο ιός μέσα από τις μεταλλαγές αυτές αλλάζει το γενετικό «προφίλ» του (μεταμορφώνεται) και παύουν τα αντισώματα που έχει ήδη δημιουργήσει ο οργανισμός να τον αναγνωρίζουν.

Οι μικρές αλλαγές στη βάση του RNA (δεν έχει DNA ο ιός) είναι συνηθισμένες στους κορονοϊούς, καθώς επίσης και οι δομικές αλλαγές που καταφέρνουν, δηλαδή η ικανότητά τους να αλλάζουν ολόκληρα τμήματα του RNA τους. Ετσι, ανταλλάσσουν και τμήματα μεταξύ τους, χάνουν τμήματα, κερδίζουν κομμάτια, δηλαδή κάνουν μια ανταλλαγή και ανακατάταξη του γονιδιώματός τους. Πώς θα βοηθήσει η νέα ανακάλυψη Οταν μια περιοχή του γονιδιώματος είναι ευμετάβλητη, ευμετάβλητη θα είναι και η πρωτεΐνη που θα παράγει. Αρα οι επιστήμονες μέχρι σήμερα δεν κατάφερναν ούτε να στοχεύσουν σ’ αυτήν, ούτε να την απενεργοποιήσουν, ούτε να την ανιχνεύσουν.

Οι έλληνες επιστήμονες κατάφεραν να εστιάσουν στα σταθερά τμήματα του γονιδιώματος του νέου κορονοϊού και να τα καταγράψουν. Με το να εντοπίσουν ποια τμήματα του γονιδιώματος είναι πιο σταθερά, ποιες περιοχές δηλαδή παραμένουν πιο σταθερές μέσα στον ξενιστή, δηλαδή δεν ανασυνδυάζονται και κάνουν και λιγότερες σημειακές μεταλλαγές, μπορούν επιλέγοντας αυτές τις περιοχές να δημιουργήσουν συγκεκριμένα αντιικά φάρμακα, συγκεκριμένα διαγνωστικά τεστ και να σχεδιάσουν εμβόλια με βάση αυτές τις περιοχές. Οι έλληνες ερευνητές περιγράφουν στη μελέτη τους λεπτομερώς ποιες περιοχές του DNA του ιού είναι οι ευμετάβλητες και ποιες είναι οι σταθερές, ώστε να μπορέσουν οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο να «πατήσουν» πάνω σ’ αυτές και να δημιουργήσουν δραστικές ουσίες που θα τον αντιμετωπίζουν και θα τον αναγνωρίζουν. Η μελέτη έχει ήδη κατατεθεί και αναμένει έγκριση δημοσίευσης στην επιστημονική επιθεώρηση Journal of Clinical Virology.