Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος: Πότε θα καθαρίσουν οι πνεύμονες αν κόψετε σήμερα το τσιγάρο

Κάθε χρόνο, στις 31 Μαΐου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ηγείται των εκδηλώσεων και της ενημερωτικής καμπάνιας για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, υπογραμμίζοντας τους κινδύνους στην υγεία και σε άλλους τομείς, που συνδέονται με τη χρήση καπνού και υποστηρίζοντας αποτελεσματικές πολιτικές για την μείωση της κατανάλωσης καπνού.

Το θέμα για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος 2019 είναι «Καπνός και υγεία των πνευμόνων» (tobacco and lung health).

Πώς το κάπνισμα θέτει σε κίνδυνο την υγεία των πνευμόνων

Καρκίνος του πνεύμονα. Το κάπνισμα είναι η κύρια αιτία για καρκίνο του πνεύμονα, υπεύθυνο για τα περισσότερα από τα δύο τρίτα των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα σε παγκόσμιο επίπεδο. Το παθητικό κάπνισμα στο σπίτι ή στο χώρο εργασίας αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα: μετά από 10 χρόνια διακοπής του καπνίσματος, ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα πέφτει περίπου στο μισό σε σχέση με έναν καπνιστή.

Χρόνια αναπνευστική ασθένεια. Το κάπνισμα είναι η κύρια αιτία της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ), μιας κατάστασης όπου η συσσώρευση βλέννας στους πνεύμονες οδηγεί σε επώδυνο βήχα και μεγάλη δυσκολία στην αναπνοή. Ο κίνδυνος εμφάνισης ΧΑΠ είναι ιδιαίτερα υψηλός μεταξύ των ατόμων που ξεκινούν το κάπνισμα σε νεαρή ηλικία, καθώς αυτό επιβραδύνει σημαντικά την ανάπτυξη του πνεύμονα. Το κάπνισμα επιδεινώνει επίσης το άσθμα, το οποίο περιορίζει τις καθημερινές δραστηριότητες και συμβάλλει στην αναπηρία. Η διακοπή του πρώιμου καπνίσματος είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία για την επιβράδυνση της εξέλιξης της ΧΑΠ και τη βελτίωση των συμπτωμάτων του άσθματος.

Απειλή σε μικρή ηλικία. Τα βρέφη που είναι εκτεθειμένα εντός της μήτρας σε τοξίνες από το κάπνισμα της μητέρας τους, ακόμα και αν αυτό είναι παθητικό, εμφανίζουν συχνά μειωμένη πνευμονική ανάπτυξη και λειτουργία. Τα μικρά παιδιά που εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα κινδυνεύουν από εμφάνιση και επιδείνωση άσθματος, πνευμονίας, βρογχίτιδας και συχνών λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος. Σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι 60.000 παιδιά πεθαίνουν πριν από την ηλικία των 5 ετών από λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, που προκαλούνται από το παθητικό κάπνισμα. Επίσης, οι συχνές λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος στην πρώιμη παιδική ηλικία αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης ΧΑΠ κατά την ενηλικίωση.

Φυματίωση. Η φυματίωση βλάπτει τους πνεύμονες και μειώνει τη λειτουργία τους, η οποία επιδεινώνεται περαιτέρω από το κάπνισμα. Περίπου το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού έχει λανθάνουσα φυματίωση, με κίνδυνο η νόσος να εξελιχθεί πλήρως σε κάποια στιγμή. Οι καπνιστές είναι δύο φορές πιο πιθανό να πάθουν φυματίωση. Η ενεργός φυματίωση, η οποία εντείνεται από τις επιζήμιες επιπτώσεις στην υγεία των πνευμόνων από το κάπνισμα, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο αναπηρίας και θανάτου από αναπνευστική ανεπάρκεια.

Μόλυνση του αέρα. Ο καπνός του τσιγάρου είναι μια πολύ επικίνδυνη μορφή ρύπανσης του αέρα σε κλειστούς χώρους: περιέχει πάνω από 7.000 χημικές ουσίες, 69 από τις οποίες είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο. Παρόλο που ο καπνός μπορεί να είναι αόρατος, μπορεί να παραμείνει στον αέρα για έως και πέντε ώρες, θέτοντας αυτούς που εκτίθενται σε κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα, χρόνιες αναπνευστικές νόσους και μειωμένη πνευμονική λειτουργία.

Πότε καθαρίζουν οι πνεύμονες από την στιγμή που κόβετε το τσιγάρο

Το κάπνισμα καταστρέφει τις μικροσκοπικές “τρίχες” στους πνεύμονές σας στους ανώτερους αεραγωγούς. Η κύρια λειτουργία τους είναι να προστατεύσουν τους πνεύμονες από τις λοιμώξεις, είτε ιογενείς είτε βακτηριακές. Αυτό το σύστημα εν γένει, καταστρέφεται από τον καπνό των τσιγάρων και έτσι μειώνεται η αποτελεσματικότητά του.

Εντούτοις, οι στατιστικές δείχνουν, ότι για τους ανθρώπους που έχουν κόψει το κάπνισμα μειώνεται ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα.

Το κάπνισμα δημιουργεί μόνιμες ζημιές και στις κυψελίδες των πνευμόνων. Έτσι, όσοι καπνίζουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), όπως χρόνια βρογχίτιδα ή εμφύσημα.

Ενώ μερικές από τις φλεγμονές που προκαλούνται μπορεί να είναι αναστρέψιμες, τα σημάδια στους πνεύμονες μένουν για πάντα. Συνεχίζοντας βέβαια το κάπνισμα, μειώνονται και οι όποιες πιθανότητες αναστροφής κάθε βλάβης στους πνεύμονες.

Τι θα συμβεί αφότου κόψετε το κάπνισμα

Οι πρώτες επιδράσεις από την διακοπή του καπνίσματος θα φανούν αμέσως. Λιγότερο από 20 λεπτά μετά το τελευταίο τσιγάρο σας, ο καρδιακός σας ρυθμός θα αρχίσει ήδη να επιστρέφει στα φυσιολογικά επίπεδα.

Πρώτη φάση

Μετά από δύο ώρες χωρίς τσιγάρο, ο καρδιακός ρυθμός και η αρτηριακή πίεση θα έχουν φτάσει σε σχεδόν φυσιολογικά επίπεδα. Η περιφερική κυκλοφορία του αίματος μπορεί επίσης να βελτιωθεί. Οι άκρες των δακτύλων σας θα αρχίσουν να είναι πιο ζεστές. Τα πρώτα συμπτώματα στερητικού συνδρόμου από την έλλειψη νικοτίνης συνήθως ξεκινούν περίπου δύο ώρες μετά το τελευταίο τσιγάρο σας. Τα πρώιμα συμπτώματα στέρησης περιλαμβάνουν: ακατάσχετη επιθυμία για κάπνισμα, άγχος, ένταση, απογοήτευση, υπνηλία ή δυσκολία στον ύπνο, αυξημένη όρεξη.

12 ώρες μετά το τελευταίο τσιγάρο: Το μονοξείδιο του άνθρακα, το οποίο είναι τοξικό για το σώμα, είναι η ουσία που απελευθερώνεται από την καύση του καπνού και την εισπνοή του κατά το κάπνισμα. Επειδή το μονοξειδίου του άνθρακα «αγκυλώνεται» πολύ γερά στα κύτταρα του αίματος, τα αποτρέπει από το να μεταφέρουν οξυγόνο, το οποίο με τη σειρά του προκαλεί σοβαρά καρδιαγγειακά προβλήματα. Σε μόλις 12 ώρες μετά τη διακοπή του καπνίσματος, το μονοξείδιο του άνθρακα στο σώμα σας μειώνεται σε αρκετά πιο χαμηλά επίπεδα και τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα σας θα αυξηθούν σε κανονικά επίπεδα.

Μετά από 48 ώρες χωρίς τσιγάρο, οι νευρικές απολήξεις σας θα αρχίσουν να αυξάνονται εκ νέου και η ικανότητά σας σε οσμή και γεύση θα ενισχυθεί.

Τρεις μέρες αφότου κόψετε το κάπνισμα, η νικοτίνη θα έχει φύγει εντελώς έξω από το σώμα σας. Δυστυχώς, αυτό σημαίνει ότι τα συμπτώματα στέρησης της νικοτίνης γενικά θα κορυφωθούν περίποτ τότε. Ενδέχεται να αντιμετωπίσετε κάποια σωματικά συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, ναυτία και κράμπες.

Μετά από 2-3 εβδομάδες, θα είστε σε θέση να ασκήστε και να κάνετε σωματικές δραστηριότητες χωρίς να αισθάνεστε πολύ άβολα και δυσάρεστα. Αυτό οφείλεται σε μια σειρά από αναγεννητικές διαδικασίες που θα αρχίζουν να εμφανίζονται στο σώμα σας. Η κυκλοφορία του αίματος και η λειτουργία των πνευμόνων σας θα βελτιωθούν σημαντικά. Μετά από δύο με τρεις εβδομάδες χωρίς κάπνισμα, οι πνεύμονές σας θα είναι λίγο πιο καθαροί και θα αρχίσετε να αναπνέετε πιο εύκολα.

Δεύτερη φάση

1-9 μήνες αφότου κόψετε το κάπνισμα: Από τον 1ο κιόλας μήνα οι πνεύμονες αρχίζουν να επιδιορθώνονται. Στο εσωτερικό τους, μικροσκοπικές «βλεφαρίδες» που απωθούν την βλέννα, θα αρχίσουν να αυτοεπισκευάζονται να λειτουργούν και πάλι σωστά. Αυτό θα μειώσει και τον κίνδυνο μόλυνσης. Με την εύρυθμη λειτουργία των πνευμόνων, ο βήχας και η δυσκολία στην αναπνοή σας θα συνεχίσουν να μειώνονται δραματικά.

1 χρόνος χωρίς τσιγάρο: Μετά από ένα χρόνο χωρίς κάπνισμα, ο κίνδυνος για καρδιακή νόσο μειώνεται κατά 50% σε σύγκριση με όταν ακόμη καπνίζατε!

5-15 χρόνια χωρίς τσιγάρο: Ορισμένες από τις ουσίες που απελευθερώνονται από την καύση του μονοξειδίου του άνθρακα, συστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία σας, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο να υποστείτε εγκεφαλικό επεισόδιο. Μετά από 5 έως 15 χρόνια μακριά από το κάπνισμα, ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου είναι ο ίδιος με κάποιον που δεν καπνίζει καθόλου!