Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος: Στο κόκκινο ο πλανήτης Γη
Έχουμε Μόνο μία Γη γι’ αυτό πρέπει να τη φροντίσουμε. Μισό αιώνα μετά την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος, ο ΟΗΕ επαναφέρει το αρχικό εκείνο σλόγκαν για να υπενθυμίσει ότι η Γη είναι μία και είναι στο χέρι μας να την προστατεύσουμε πριν να είναι πολύ αργά.
«Aυτός ο πλανήτης είναι το μόνο μας σπίτι», είπε ο γγ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στο μήνυμά του για τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, προειδοποιώντας ότι τα φυσικά συστήματα της Γης «δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις μας».
«Είναι ζωτικής σημασίας να προστατεύσουμε την υγεία της ατμόσφαιρας, τον πλούτο και την ποικιλομορφία της ζωής στη Γη, τα οικοσυστήματα και τους πεπερασμένους πόρους της. Αλλά αποτυγχάνουμε να το κάνουμε», είπε. Και πρόσθεσε: «Ζητάμε πάρα πολλά από τον πλανήτη μας. Να διατηρήσει τρόπους ζωής που δεν είναι βιώσιμοι», προειδοποίησε, σημειώνοντας ότι αυτό δεν βλάπτει μόνο τη Γη, αλλά και τους κατοίκους της.
Η ιστορία της παγκόσμιας ημέρας
Το 1972 θεωρείται σημείο καμπής για την δημιουργία του παγκόσμιου περιβαλλοντικού κινήματος, καθώς τη χρονιά εκείνη πραγματοποιήθηκε στην Στοκχόλμη της Σουηδίας το πρώτο μεγάλο συνέδριο για περιβαλλοντικά θέματα. Μέχρι τότε τα περιβαλλοντικά ζητήματα θεωρούνταν τοπικά ή περιφερειακά και εντοπίζονταν κυρίως στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, τις περιοχές του κόσμου δηλαδή με μεγάλη βιομηχανική ανάπτυξη.
Δύο χρόνια αργότερα, το 1974 γιορτάστηκε η πρώτη Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος με σκοπό να αναδείξει ζητήματα όπως η εξάντληση της στιβάδας του όζοντος και η υπερθέρμανση του πλανήτη και να εξελιχθεί σε παγκόσμια πλατφόρμα για την ανάληψη δράσης για το περιβάλλον.
Η αλλαγή του κλίματος, η απώλεια της φύσης και της βιοποικιλότητας, η ρύπανση και τα απόβλητα, η απόδειξη δηλαδή ότι η Γη είναι στο «κόκκινο» βρίσκεται παντού γύρω μας και τα στοιχεία γίνονται όλο και πιο δυσοίωνα κάθε μέρα που περνάει. Η λύση είναι να μεταμορφώσουμε τις οικονομίες και τις κοινωνίες μας για να τις κάνουμε πιο συμμετοχικές, πιο δίκαιες και πιο συνδεδεμένες με τη φύση.
Με το σύνθημα της φετινής παγκόσμιας Ημέρας #OnlyOneEarth ο ΟΗΕ καλεί για συλλογική δράση σε παγκόσμια κλίμακα για τον εορτασμό, την προστασία και την αποκατάσταση του πλανήτη μας. Τα καλά νέα είναι ότι οι λύσεις και η τεχνολογία υπάρχουν και είναι όλο και πιο προσιτές.
Τα καλά περιβαλλοντικά νέα
Τα τελευταία χρόνια συρρικνώσαμε την τρύπα του όζοντος, ενώ επεκτείναμε την προστασία στην άγρια ζωή και τα οικοσυστήματα. Τερματίσαμε τη χρήση καυσίμων με μόλυβδο, αποτρέποντας εκατομμύρια πρόωρους θανάτους, ενώ ξεκίνησε μία παγκόσμια προσπάθεια – ορόσημο για την πρόληψη και τον τερματισμό της ρύπανσης από πλαστικά, οπως επεσήμανε πρόσφατα ο γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Τα κακά νέα όπως υπενθυμίζει ο ΟΗΕ είναι ότι σήμερα η Γη αντιμετωπίζει μια τριπλή πλανητική κρίση: Διαταραχή του κλίματος, απώλεια φύσης και βιοποικιλότητας, ρύπανση και απορρίμματα. H τριπλή αυτή κρίση απειλεί την ευημερία και την επιβίωση εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.
Κάθε τρία δευτερόλεπτα, ο πλανήτης χάνει δασική έκταση που αντιστοιχεί σε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, ενώ σχεδόν το 80% των παγκόσμιων λυμάτων απορρίπτεται στους ωκεανούς και τα ποτάμια χωρίς επεξεργασία.
Πρωτόγνωρες θεομηνίες και ακραία καιρικά φαινόμενα σε πολλές γωνιές του πλανήτη, δοκιμάζουν τις αντοχές ανθρώπων και κοινωνιών. Τυφώνες, ανεμοστρόβιλοι, φονικές πυρκαγιές αλλά και παρατεταμένες ξηρασίες αφήνουν πίσω τους χιλιάδες νεκρούς, εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους, αλλά και ένα δυσθεώρητο κόστος για τους ασφαλιστικούς κολοσσούς και τις κυβερνήσεις των χωρών που καλούνται να αποκαταστήσουν τις βλάβες και να αποζημιώσουν τους πληγέντες.
Μέσα στο κλίμα αυτό και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που εξακολουθούν να δοκιμάζουν τον πλανήτη, αίσθηση προκαλεί μία πρόσφατη αμφιλεγόμενη για πολλούς μελέτη, σύμφωνα με την οποία η κλιματική αλλαγή μπορεί να τριπλασιάσει τον αριθμό των αιτούντων άσυλο στην Ε.Ε μέχρι το 2100.
Αυξάνονται οι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες
Μέχρι το 2050, περισσότεροι από 200 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο κινδυνεύουν να εκτοπιστούν λόγω της κλιματικής κρίσης, προειδοποιούν οι ειδικοί.
«Σχεδόν η μισή ανθρωπότητα βρίσκεται ήδη στην επικίνδυνη κλιματική ζώνη. Σε περιοχές δηλαδή όπου οι κάτοικοί τους έχουν 15 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από κλιματικές επιπτώσεις, όπως υπερβολική ζέστη, πλημμύρες και ξηρασία, σε σχέση με ο,τι άλλο» προσθέτοντας ότι υπάρχει πιθανότητα 50:50 οι παγκόσμιες θερμοκρασίες να ξεπεράσουν το όριο της Συμφωνίας του Παρισιού του 1,5℃ τα επόμενα πέντε χρόνια.
Σύμφωνα με τη νέα έρευνα με την υπογραφή ειδικών από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science, όσο η θερμοκρασία της γης ανεβαίνει, τόσο μεγαλώνει ο αριθμός των κλιματικών προσφύγων, γεγονός που δημιουργεί νέες γεωπολιτικές ισορροπίες.
Η κλιματική αλλαγή σύμφωνα με τον ΟΗΕ έχει εκτοπίσει 22,5 εκατομμύρια ανθρώπους από το 2008, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί καθώς φαινόμενα όπως οι ξηρασίες, οι πλημμύρες, οι καταιγίδες αλλά και η άνοδος της στάθμης των θαλασσών γίνονται ολοένα και πιο έντονα, καθιστώντας τη γεωργία πιο δύσκολη σε πολλές περιοχές της Γης, μεταξύ των οποίων στην υποσαχάρια Αφρική και ορισμένες περιοχές της Ασίας.
Οι επιστήμονες έβαλαν στο μικροσκόπιο τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας σε 103 χώρες του κόσμου και τον όγκο των αιτήσεων ασύλου στην Ε.Ε κατά τη διάρκεια της 15ετούς περιόδου μεταξύ 2000 και 2014. Στη συνέχεια προσπάθησαν να προσδιορίσουν τις πιθανές μετακινήσεις πληθυσμών ανεξάρτητα από πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες μέχρι το 2100, καθώς το νότιο ημισφαίριο της Γης «θερμαίνεται».
Το συμπέρασμά τους; Οι αιτούντες άσυλο στην Ε.Ε μπορεί να αυξηθούν απο 28% έως και 188% σύμφωνα με το σενάριο ταχείας υπερθέρμανσης του πλανήτη. Η καταστροφική αλλαγή του κλίματος θα μπορούσε να οδηγήσει στην άφιξη 600 χιλιάδων έως και 1 εκατομμυρίου μεταναστών ετησίως στην ΕΕ έως το 2100, τονίζει ο Βόλφραμ Σλένκερ, καθηγητής στη σχολή Διεθνών και Δημοσίων Υποθέσεων στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης και επικεφαλής της μελέτης.
«Η Ευρώπη θα υποδέχεται όλο και περισσότερους απελπισμένους ανθρώπους που φεύγουν από τις χώρες καταγωγής τους «Αυτή η έρευνα δείχνει πώς η Ευρώπη θα επηρεαστεί από τις πιο σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Εκατοντάδες εκατομμύρια, ίσως δισεκατομμύρια άνθρωποι θα βρεθούν εκτεθειμένοι στην άνοδο της στάθμης των ακτών και τις ακραίες καιρικές συνθήκες που θα προκαλέσουν μαζικές μετακινήσεις μακριά από τις πιο ευάλωτες περιοχές.
Γνωρίζουμε από την ανθρώπινη ιστορία ότι αυτές οι μετακινήσεις συχνά οδηγούν σε συγκρούσεις και πόλεμο, με καταστροφικές συνέπειες. Το τεράστιο δυνητικό κόστος των συγκρούσεων που συνδέονται με τη μετανάστευση συνήθως παραλείπεται από τα οικονομικά μοντέλα των επιπτώσεων της αλλαγής του κλίματος στο μέλλον, συνοψίζει στον Guardian ο Μπομπ Γουόρντ, διευθυντής πολιτικής και επικοινωνίας στο Ινστιτούτο Ερευνών Grantham για την Κλιματική Αλλαγή και το Περιβάλλον.
