Σαν σήμερα, 23 Απριλίου: Πεθαίνει ο Γεώργιος Καραϊσκάκης

Σαν σήμερα, στις 23 Απριλίου 1827, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, Αρχιστράτηγος της Επανάστασης του 1821, άφησε την τελευταία του πνοή ανήμερα της γιορτής του. Υπέκυψε στο θανατηφόρο τραύμα του. Την προηγούμενη μέρα μια σφαίρα τον είχε τραυματίσει σοβαρά στο υπογάστριο. Η σορός του μεταφέρθηκε στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στη Σαλαμίνα όπου ετάφη και θρηνήθηκε από το πανελλήνιο. Αναφέρεται πως όταν ο Κολοκοτρώνης έμαθε τον θάνατο του Καραϊσκάκη "κάθισε σταυροπόδι" και μοιρολογούσε σαν γυναίκα…

Το επίθετό του είναι χαϊδευτικό υποκοριστικό του Καραΐσκος, που έφερε ο πατέρας του ήρωα, Δημήτριος Ίσκος ή Καραΐσκος, Καράς επειδή ήταν μελαμψός. Πρόκειται για σύνθετη λέξη από το τουρκικό kara (μαύρος) και το παλαιότερο οικογενειακό όνομα Ίσκος.

Στην παιδική του ηλικία έλαβε το προσωνύμιο Καραϊσκάκι δηλαδή το άτυχο Καραϊσκόπουλο, λόγω της ορφάνιας του και της παραμέλησής του από τον πατέρα και τα αδέλφια του. Ο ίδιος υπέγραφε επίσημα Καραΐσκος όπως φαίνεται και στη σφραγίδα του του 1816.

Γεννήθηκε στο Μαυρομάτι Καρδίτσας τo 1782 (σύμφωνα με το wikipedia που επικαλείται τη Δομή – γεννήθηκε το 1870 σύμφωνα με το sansimera.gr), νόθος γιος της Ζωής Διμισκή ή Ντιμισκή, από τη Σκουληκαριά, πρώτης εξαδέλφης του αρματολού των Ραδοβυζίων Γώγου Μπακόλα. Η μητέρα του, μετά τον θάνατο του Ιωάννη Μαυρομματιώτη, που ήταν ο πρώτος σύζυγός της, έγινε καλόγρια (γι’ αυτό και του έμεινε η προσωνυμία «ο γιος της καλογριάς»). Για την ταυτότητα του πατέρα του δεν υπάρχει βεβαιότητα. Θεωρείται πιθανότερο ότι ήταν ο αρματολός του Βάλτου Δημήτριος Καραΐσκος.

Η «Μηχανή του Χρόνου» με το Χρίστο Βασιλόπουλο, που προβλήθηκε στη δημόσια τηλεόραση – την τότε ΝΕΡΙΤ – στις 25 Μαρτίου του 2015, ακολούθησε το δρόμο προς την δόξα του αρχιστράτηγου Γεώργιου Καραϊσκάκη. Ο «γιος της καλογριάς» πριν γίνει ένα από τα μεγάλα ονόματα της επανάστασης, έζησε πολύ δύσκολες στιγμές. Από παιδί σχημάτισε συμμορία με συνομίληκούς του, μαζί με τους οποίους έκλεβε κυρίως ζώα, για να καταφέρει να επιβιώσει.

Η «Μηχανή του Χρόνου» κατέφραψε την ενηλικίωση του Καραϊσκάκη στην αυλή του Αλή Πασά και τη μετέπειτα δράση του, δίπλα στον θρυλικό κλέφτη Κατσαντώνη. 

Μέσα από αναπαραστάσεις «ζωντάνεψαν» οι θρυλικές μονομαχίες και οι μεγάλες αναμετρήσεις του ρουμελιώτη οπλαρχηγού, απέναντι στα οθωμανικά στρατεύματα στα βουνά των Αγράφων. Ο κλεφταρματωλός που δεν δίστασε να εξοντώσει μαζί με άλλους τον τρομερό Βεληγκέκα, που πάλεψε εναντίον του Κιουταχή και αρνήθηκε τα πλούτη που του χάριζαν οι πασάδες της Ρούμελης.

Η εκπομπή ανέδειξε επίσης άγνωστες στιγμές και πρόσωπα της ζωής του Καραϊσκάκη, όπως την νεαρή Μαριώ που τον ακολουθούσε παντού, τα έντονα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε και τις στρατηγικές μάχης που χρησιμοποιούσε για να πετύχει τους σκοπούς του. Μέσα από ντοκουμέντα σκιαγραφήθηκε η στενή σχέση που είχε αναπτύξει με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, αλλά και η έχθρα του με διάφορους πολιτικούς της εποχής.

Ο θάνατος του Καραϊσκάκη μέχρι σήμερα αποτελεί μυστήριο καθώς οι ιστορικοί θέτουν το ερώτημα «δολοφονία ή θάνατος στο πεδίο της μάχης», κατά τη διάρκεια της πολιορκίας των Αθηνών. Ο ίδιος πριν ξεψυχήσει ζήτησε η «ψυχή του να πάει στην Κούλουρη», στη σημερινή Σαλαμίνα, από την οποία τα οστά του μεταφέρθηκαν – έπειτα από πολλές περιπέτειες – σε μνημείο έξω από τον ηλεκτρικό σταθμό του Φαλήρου.

Στην εκπομπή μίλησαν οι ιστορικοί: Θάνος Βερέμης, Μαρία Ευθυμίου, Δημήτρης Σταθακόπουλος, Νίκος Γιαννόπουλος, Ανάργυρος Φαγκρίδας, Άννα Κάνδια και οι ιστορικοί ερευνητές Δομήνικος Βερίλης, Νικόλαος Βλάχος, Παναγιώτης Κουφάκης, Δημήτρης Γιώτης, Γεώργιος Πραχαλιάς, Θανάσης Τουλούπας, ενώ στα γυρίσματα συμμετείχαν οι σύλλογοι: Φουστανελοφόροι Ράξας Τρικάλων, Ιππικός Όμιλος Τρικάλων Βουκεφάλας και Πολιτιστικός Σύλλογος Μαυρομματίου Καραϊσκάκης.