Θάνος Μικρούτσικος: Η ιστορία μιας υπέροχης, πλούσιας ζωής

Ρομαντικός, δυναμικός, συνθέτης των αποχρώσεων και της έντασης, ο Θάνος Μικρούτσικος που έφυγε από τη ζωή στα 72 του χρόνια, ο άνθρωπος που καθισμένος στο πιάνο του μας έκανε να λατρέψουμε και να γνωρίσουμε την ποίηση του Καββαδία, τον Χικμέτ και τον Μπίρμαν, που μελοποίησε μοναδικά τον Μπρεχτ, τον Αναγνωστάκη, τον Ρίτσο, έφυγε για το μεγάλο του ταξίδι, μαχητής μέχρι το τέλος, μεγάλος νικητής της ζωής που μέχρι την τελευταία ώρα μας έδινε ένα παράδειγμα ακόμα και με τις αναρτήσεις του από το νοσοκομείο. «Δεν θα με νικήσει, θα το νικήσω εγώ», έλεγε ή κορόιδευε τον πυρετό του γράφοντας «Ενάμιση μήνα τώρα βρίσκομαι σ’ ένα δωμάτιο του νοσοκομείου παλεύοντας μ’ ένα ανόητο πυρετό που επιμένει. Ποτέ δεν κρύφτηκα. Μηνύματα έρχονται από πολλούς φίλους που ρωτάνε για την κατάσταση της υγείας μου».

Πριν λίγες ημέρες έστειλε το μήνυμα να δώσουμε αίμα αντί για Χριστουγεννιάτικα δώρα. «Αυτές τις μέρες στο νοσοκομείο χρειάστηκε πολλές φορές να κάνω μετάγγιση αίματος. Το ίδιο και οι άνθρωποι στους διπλανούς θαλάμους. Σκεφτόμουνα αντί για δώρο φέτος να δώσετε αίμα. Για τον Θ.Μ. Για κάποιον που το έχει ανάγκη. Αυτές τις γιορτές σκεφτείτε τους άλλους και γίνετε αιμοδότες», έγραψε.

Μέχρι το τέλος δε σταμάτησε να είναι δημιουργικός, ακαταπόνητος,  σχεδόν από τις παρενέργειες των θεραπειών. Με πρωτοφανή γενναιότητα μίλησε ανοικτά για την κατάσταση της υγείας του, με πρωτοφανή δύναμη δε σταμάτησε λεπτό να στηρίζει μέχρι τέλους τους γύρω του, την οικογένειά του, τα τέσσερα παιδιά του και τη γυναίκα του που δεν έλειπαν στιγμή από το πλευρό του.

Τους δύσκολους τελευταίους μήνες, με μειωμένες τις δυνάμεις φερόταν με την ίδια γενναιότητα, με την καρδιά και τη σκέψη του στον κόσμο και τους φίλους που του έδιναν δύναμη. Μέχρι που αυτή η γενναία καρδιά σταμάτησε να χτυπά και ο συνθέτης που κάθε σπίτι θεωρούσε «δικό του», λίγες μέρες πριν το ημερολόγιο δείξει τη νέα δεκαετία κατέληξε από καρδιοαναπνευστική ανακοπή στο νοσοκομείο Μετροπόλιταν.

Ο Θάνος Μικρούτσικος έφυγε αφήνοντας πίσω του ένα έργο εμβληματικό που χαρακτηρίζει την ελληνική μουσική για περισσότερα από 40 χρόνια. Συνεργάστηκε με όλα τα κορυφαία ονόματα της ελληνικής μουσικής και το έργο του αναγνωρίστηκε διεθνώς, ενώ ήταν ένας από αυτούς που χαρακτήρισαν το έντεχνο λαϊκό τραγούδι.

Τα πρώτα χρόνια, η Πάτρα και η μετακόμιση στην Αθήνα

Παιδί της μεταπολεμικής γενιάς ο Θάνος Μικρούτσικος γεννήθηκε στην Πάτρα το 1947, σε μια παλιά και καλή οικογένεια της πόλης. Ο πατέρας του, καθηγητής μαθηματικών έχασε τη δουλειά του εξαιτίας των αριστερών πεποιθήσεών του. Από την αδερφή της μητέρας του τη γυναίκα του κορυφαίου διανοούμενου Αριστείδη Μικρούτσικου, έμαθε να αγαπά τη μουσική. Η ίδια άρχισε να του παραδίδει μαθήματα σε ηλικία πέντε ετών. Αγαπούσε από παιδί τον Σούμπερτ και το πάθος του με τη μουσική όσο και ταλέντο του τον έκαναν να διακρίνεται από τα χρόνια του δημοτικού σχολείου. Οι γονείς του μπορεί να μη τον έστειλαν να σπουδάσει μουσική με υποτροφία στην Αγγλία, αλλά όταν στα τέλη του 1960 αποφάσισε να εγκαταλείψει το Πανεπιστήμιο- σπούδαζε και αυτός μαθηματικά, όπως ο πατέρας του και πολλά μέλη της οικογένειάς του- κανείς δεν τον εμπόδισε. Ο δρόμος για τη μουσική είχε ανοίξει.

Έχοντας χαραγμένες έντονα στο μυαλό του τις μεγάλες πολιτικές συγκεντρώσεις της Πάτρας, στα χρόνια των σπουδών του αναμείχθηκε έντονα με την πολιτική σαν φοιτητής όταν με τον αδερφό του Ανδρέα μετακόμισαν στην Αθήνα για σπουδές. Τους ακολούθησε η οικογένεια, το 1972, όταν ο πατέρας του άρχισε να εργάζεται στο φροντιστήριο μαθηματικών του Μανωλκίδη. Στην Κεφαλληνίας 20 ήταν το πρώτο τους σπίτι και όλη η οικογένεια μετακόμισε και ξεκίνησε την αθηναϊκή της ζωή στην Κυψέλη.

Η πρώτη δουλειά στην Αθήνα 

Είναι η εποχή της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη και ο Θάνος Μικρούτσικος παθιάζεται με την πολιτική, παίρνει μέρος σε διαδηλώσεις και έχει σαν ίνδαλμα τον Μίκη Θεοδωράκη.  Με τους φίλους του τραγουδούν και κείνος παίζει στο πιάνο τα τραγούδια του. Ένα βράδι στην «Παράγκα» που τραγουδούσε ο Σαββόπουλος κλείνει τυχαία την πρώτη του δουλειά σαν πιανίστας, όταν τον άκουσε  ο ιδιοκτήτης του μαγαζιού να παίζει μετά το πρόγραμμα για τους φίλους του.  Συνεχίζει στις μπουάτ και κάνει το 1975 την εμφάνισή του στη δισκογραφία με το δίσκο «Πολιτικά τραγούδια». Συνέχισε την πορεία του ως στρατευμένος δημιουργός μελοποιώντας Γιάννη Ρίτσο, Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, Μάνο Ελευθερίου, Μπέρτολτ Μπρεχτ και άλλους. Οι δίσκοι του «Καντάτα για τη Μακρόνησο», «Φουέντε Οβεχούνα», «Τροπάρια για Φονιάδες», «Μουσική πράξη στον Μπρεχτ», είναι χαρακτηριστικοί του ριζοσπαστικού κλίματος των πρώτων μεταπολιτευτικών χρόνων.

Ειδικά η «Καντάτα για τη Μακρόνησο», έργο πρωτοποριακό για την εποχή του, όπου ο συνθέτης πειραματίζεται πάνω στην ατονική μουσική, γνώρισε διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ και συνοδεύτηκε από την ερμηνεία της Μαρίας Δημητριάδη. Το 1979, κυκλοφορεί Ο Σταυρός του Νότου, ένα ορόσημο στην καριέρα του και την ελληνική μουσική. Η αγάπη του Θάνου Μικρούτσικου για τον Νίκο Καββαδία ξεκινά από τα μαθητικά του χρόνια, όταν διάβαζε τα ποιήματά του και είχε λατρέψει το Μαραμπού. Δέχτηκε μια πρόταση για να γράψει μουσική σε μια τηλεοπτική σειρά, η ιστορία του με τον Καββαδία ήρθε ξανά στην επιφάνεια και έγραψε τα πρώτα τραγούδια. Όπως έλεγε τα έγραψε τόσο αβίαστα που φοβόταν για την ταχύτητά του. Ακολούθησαν δεκάδες δίσκοι και μεγάλες συνεργασίες με όλους του κορυφαίους Έλληνες ερμηνευτές. Ανοίχτηκε σε ευρύτερη τραγουδιστική θεματική, υπηρετώντας παράλληλα το θέατρο, καθώς και την ηλεκτρονική και ατονική μουσική. Με την ίδια αγάπη πάντα για τον έμμετρο λόγο συνεχίζει να μελοποιεί Γιάννη Ρίτσο, Άλκη Αλκαίο, Κώστα Τριπολίτη, Φρανσουά Βιγιόν, Κωνσταντίνο Καβάφη και άλλους. Ακόμα, έχει παρουσιάσει την όπερα «Ελένη» και έχει μελοποιήσει παραμύθια.

Συνεργάστηκε με κορυφαίες ερμηνεύτριες όπως η Μαρία Δημητριάδη, η Χάρις Αλεξίου και η Ιταλίδα Μίλβα, αλλά και μεγάλους ερμηνευτές όπως ο Μανώλης Μητσιάς, Δημήτρης Μητροπάνος, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Χρήστος Θηβαίος, Γιάννης Κούτρας και πολλούς ακόμα.

Η προσωπική του ζωή

Ο Θάνος Μικρούτσικος έκανε τρεις γάμους, τον πρώτο με την Κοραλία Σωτηριάδη, σημερινή σύζυγος του σκηνοθέτη Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου και ιδρυτικό μέλος του Θεάτρου του Νέου Κόσμου. Ο δεύτερος γάμος του με την Ειρήνη Ιγγλέση του χάρισε δυο κόρες χορογράφους και χορεύτριες την Σεσίλ και την Κωνσταντίνα.Ο τρίτος γάμος του ήταν με τη Μαρία Παπαγιάννη, συνάδελφο, δημοσιογράφο, με την οποία γνωρίστηκαν σε μια συνέντευξη. Απέκτησαν δυο παιδιά, την Αλεξάνδρα και το Στέργιο. Η Αλεξάνδρα είναι φοιτήτρια στο Λονδίνο, έχοντας ακολουθήσει τα χνάρια του πατέρα της. Σπουδάζει μουσική. Ο Στέργιος μόλις αποφοίτησε από το σχολείο και διανύει το πρώτο έτος των σπουδών του στην Αρχαιολογία.

Η εντυπωσιακή ελληνική και διεθνής καριέρα του

Ασχολήθηκε με όλα σχεδόν τα είδη της μουσικής. Είχε γράψει όπερες, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, πειραματική μουσική.

Έχει γράψει μουσική για 100 περίπου θεατρικά έργα. Δεκαπέντε παραγωγές του αρχαίου δράματος (Επίδαυρος- Ηρώδειο) και δεκαέξι παραγωγές στο εξωτερικό (Βέλγιο, Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία, Ελβετία κ.α)

Έχει σκηνοθετήσει τρία έργα στον χώρο του μουσικού θεάτρου.

Κατά τη διάρκεια της καριέρας του έδωσε εκατοντάδες συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Είχε συμμετάσχει ή είχαν παιχτεί έργα του σε πολλά διεθνή φεστιβάλ μουσικής ( Λονδίνο, Γλασκόβη, Εδιμβούργο, Παρίσι, Λίλλη, Λυών, Ρενς, Μονπελιέ, Βρυξέλλες, Λιέγη, Γενεύη, Λοζάννη, Βαρκελώνη, Μαδρίτη, Βερόνα, Φλωρεντία,Βερολίνο, Δρέσδη, Λειψία, Βιέννη, Κωνσταντινούπολη, Βουδαπέστη, Βουκουρέστι, Κοστάντσα, Νόργουιτς, Λουιζιάνα, Σικάγο, Χογκ Κόγκ, Μπουρζ, Μιλάνο, Λισσαβόνα, Άγκυρα, Μοντεβίδεο, Μπουένος Αιρες, Σάο Πάολο, Κάιρο κ.α)

Τα έργα του εκτελέστηκαν απ΄ όλες τις ελληνικές ορχήστρες καθώς και από μεγάλες ορχήστρες του εξωτερικού όπως Φιλαρμονική Ορχήστρα της Στοκχόλμης, της Κρακοβίας, της Λιέγης, της Οζάκας, Συμφωνική Ορχήστρα του BBC, Φιλαρμονική Ορχήστρα Δωματίου της Καρλσρούης, Καμεράτα των Βερσαλλιών, Συμφωνιέτα του Μπόρνμουθ, Μούζικα Πολυφώνικα, Χορωδία Αρνολντ Σένμπεργκ της Βιέννης και πολλές άλλες.

Συνεργάστηκε με μαέστρους και σολίστ διεθνούς κύρους όπως Jerzy Swoboda, Adrew Davis, Kazuyoshi Akiyama, Louis Devos, Gunther Schuller, Leo Brouwer, Saulius Sondeckis, Amury du Closel, Erwin Ortner, Gary Burton, Augustin Dumay, Michel Beroff, Pedro Carneiro, Sergei Krulof, Ivan Bastos, Νικόλας Οικονόμου, Κώστας Κοτσιώλης, Γιάννης Βακαρέλης, Milva, Irene Jarsky, Udo Reineman, Δημήτρης Καβράκος, Lucienne Van Deyck, Lieve Janssen, Chris Demoor, Lucile Vignon κ.α

Ο Θάνος Μικρούτσικος ήταν μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών. Το 2002 τιμήθηκε για την μουσική του στο θέατρο με το βραβείο Δημήτρης Μητρόπουλος από το Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου.

· Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας 1986-1990

· Καλλιτεχνικός διευθυντής του Μουσικού Αναλογίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 1990-1993

· Αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού 1993-1994

· Υπουργός Πολιτισμού 1994-1996

· Καλλιτεχνικός διευθυντής της HMV ( Ελλάδας) 1996-2004

· Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ελληνικού Φεστιβάλ 1998-1999 (Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου)

· Σύμβουλος διοίκησης για τα πολιτιστικά στον Οργανισμό “Αθήνα 2004”, 2002-04

· Καλλιτεχνικός διευθυντής για το θεσμό “Πάτρα Πολιτιστική Πρωτεύουσα Ευρώπης 2006”, από το Νοέμβριο του 2003 έως τον Ιανουάριο του 2006

Για τη δράση του στην πολιτιστική διαχείριση καθώς και τη μουσική του δραστηριότητα έγινε επίτιμος δημότης σε πολλές πόλεις της Ελλάδας.

Ο μαραθώνιος με την υγεία του ξεκίνησε πριν από δύο σχεδόν χρόνια, το 2017, με εξετάσεις και επεμβάσεις στην Ελλάδα και τη Βρετανία. “Το ζήτημα δεν είναι να είσαι αιχμάλωτος. Το να μην παραδίνεσαι, αυτό είναι” που λέει και ο αγαπημένος μου Χικμέτ» είχε γράψει σε ένα μήνυμά του ο Θάνος Μικρούτσικος. Ο ίδιος δεν παραδόθηκε ποτέ, έδωσε με γενναιότητα τη μάχη του μέχρι τέλους.

Η πολιτική κηδεία του Θάνου Μικρούτσικου θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου και ώρα 14:30 στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.

Η σoρός θα εκτίθεται από τις 10:30 πμ στην αίθουσα τελετών για τον τελευταίο αποχαιρετισμό.

Αντί για στεφάνια, η οικογένεια παρακαλεί να διατεθούν τα χρήματα για τα ασυνόδευτα προσφυγοπούλα της Μόριας. GR 07017 1355 0006 3551 3856 0788 -Τράπεζα Πειραιώς.