Το αντικίνημα για την ισότητα των φύλων – Τι είναι, πώς χρηματοδοτείται και πώς εξαπλώνεται

Ένα κίνημα εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο, είναι πολύ καλά διασυνδεδεμένο, άριστα χρηματοδοτούμενο και ανησυχητικό: το κίνημα κατά της ισότητας των φύλων. Και το CNN, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας και στο πλαίσιο του προγράμματος As Equals, φωτίζει το φαινόμενο αυτό.

Τις τελευταίες δεκαετίες σε κάθε μέρος του κόσμου έχουν γίνει αρκετά βήματα προς τον στόχο της ισότητας των φύλων, με στόχο κυρίως την ισότιμη πρόσβαση και τις ευκαιρίες για τις γυναίκες και τα κορίτσια. Αντίστοιχα βήματα έχουν γίνει και για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των μελών της κοινότητας LGBTQ+, αν και δεν έχουν την ίδια παγκόσμια διασπορά.

Την ίδια ώρα όμως, από τις ΗΠΑ μέχρι την Ουγκάντα, δέχονται συστηματικές επιθέσεις οι πρωτοβουλίες για την σεξουαλική εκπαίδευση, τα δικαιώματα στη σεξουαλικότητα και την αναπαραγωγή και τα δικαιώματα της LGBTQ+ κοινότητας.

Όσοι ερευνούν το φαινόμενο αυτών των επιθέσεων, το αναφέρουν ως «κίνημα κατά της ισότητας των φύλων» και προειδοποιούν ότι αποτελεί σημαντική απειλή για τα δικαιώματα των γυναικών, την ποικιλομορφία φύλου και σεξουαλικότητας και τελικά για την ίδια τη Δημοκρατία.

Τι είναι το κίνημα κατά της ισότητας των φύλων

Το κίνημα αυτό στην ουσία αμφισβητεί δικαιώματα που έχουν κατακτηθεί με αγώνες και είναι μία έννοια-ομπρέλα, που αναφέρεται στις οργανώσεις που κινητοποιούν κοινωνικές αντιδράσεις σε οτιδήποτε αποκαλείται «ιδεολογία των φύλων» ή «θεωρία των φύλων»

Πρόκειται για κοινωνικά κινήματα που αντιτίθενται στα ίδια πράγματα, που σύμφωνα με τον ορισμό του ΟΗΕ αφορούν στα δικαιώματα της κοινότητας LGBTQ+, «στα αναπαραγωγικά δικαιώματα, την σεξουαλική εκπαίδευση στα σχολεία και την ίδια την έννοια του φύλου».

Οι συγγραφείς της έκθεσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, του ΟΗΕ, που κυκλοφόρησε το 2020 υπό τον τίτλο «Ισότητα των Φύλων και Αντίδραση των Φύλων», υποδεικνύουν τρεις συντηρητικές ομάδες που βρίσκονται πίσω από αυτό το φαινόμενο: κυβερνήσεις, θρησκευτικές ομάδες και κοινωνικές ομάδες. Στο σύνολό τους συγκροτούν «εθνικές και υπερεθνικές συμμαχίες, με τις ίδιες στρατηγικές και στόχους».

Τα επιχειρήματα και οι στόχοι τους ποικίλουν, αλλά όσοι διαφωνούν με τη θεωρία των φύλων στοιχίζονται πίσω από την αρχή ότι η συζήτηση για το «φύλο» είναι επικίνδυνη επειδή αλλάζει τον τρόπο συγκρότησης των κοινωνιών μας. Υποστηρίζουν «παραδοσιακές» κοινωνικές δομές, όπως η πυρηνική οικογένεια που αποτελείται από τον άνδρα (που είναι επικεφαλής), την σύζυγο και τα παιδιά, ως τον μόνο ηθικό τρόπο διαβίωσης.

Αξιοσημείωτο είναι ότι αυτά τα κινήματα έχουν την ίδια πολιτική ταυτότητα: είναι ακραία συντηρητικά, δεξιά, λαϊκιστικά κινήματα. Όπως γράφει ο Ούγγρος ιστορικός Αντρέα Πέτο, «το κίνημα κατά της ισότητας των φύλων δεν είναι ένα απομεινάρι του παλιομοδίτικου αντι-φεμινισμού, αλλά ένα απολύτως νέο φαινόμενο που εκκινεί στο όνομα της δημιουργίας μίας εθνικιστικής νεοσυντηρητικής απάντησης».

Η εκμετάλλευση των φόβων για κοινωνικές αλλαγές έχει μπει στη ρητορική των πολιτικών. Δεν είναι τυχαίο που ο Ντόναλντ Τραμπ, που κάποτε υποστήριζε την συμπερίληψη διεμφυλικών ατόμων στους διαγωνισμούς ομορφιάς που διοργάνωνε, τώρα κάνει εκστρατεία με την υπόσχεση «να πατάξει την κουλτούρα της φυλετικής ιδεολογίας» και να προστατεύσει τα παιδιά από «τους ακροαριστερούς, ριζοσπάστες, ρατσιστές και βιαστές, που προσπαθούν να κατηχήσουν τη νεολαία μας».

Που είναι περισσότερο ενεργό το νεοσυντηρητικό κίνημα

Το κίνημα κατά της ισότητας των φύλων έχει παρουσία σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου και οι άνθρωποι που το υποστηρίζουν αυξάνονται. Κάτι που αποτελεί σημαντική πρόκληση όχι μόνο για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και για τη διατήρηση των κεκτημένων.

Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, είναι υπό αμφισβήτηση τα κεκτημένα δικαιώματα στην αναπαραγωγή, μετά την ανατροπή του νόμου που προστάτευε το δικαίωμα στην άμβλωση και ίσχυε επί δεκαετίες. Η διευθύντρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο αμερικανικό Κέντρο για τα Αναπαραγωγικά Δικαιώματα,  Ρίζα Κάουφμαν, χαρακτήρισε «καταστροφική οπισθοδρόμηση» την απόφαση αυτή.  

Επιπλέον στις ΗΠΑ εκατοντάδες νόμοι έχουν περάσει από την Βουλή σε αρκετές πολιτείες με στόχο τα μέλη της κοινότητας  LGBTQ+ και κυρίως τα διεμφυλικά άτομα. Μόνο το 2023 εισήχθησαν τουλάχιστον 510 νομοσχέδια προς συζήτηση με τέτοιο περιεχόμενο- αριθμός που αποτελεί ρεκόρ, σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών.  

Μέχρι το τέλος του 2023 84 νομοσχέδια είχαν υπογραφεί και έγιναν νόμοι σε 23 πολιτείες των ΗΠΑ. Στην Τουρκία η Λαϊκή Συμμαχία, που τελεί υπό την αιγίδα του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του προέδρου Ερντογάν, κέρδισε τις τελευταίες εκλογές με μία εκστρατεία στην οποία κυριάρχησε η ρητορική κατά της ισότητας των φύλων. Ο ίδιος ο Ερντογάν δήλωσε κατ΄ επανάληψη σε δημόσιες συγκεντρώσεις ότι είναι «κατά των ατόμων LGBT», διακηρύσσοντας ότι «μία ισχυρή οικογένεια, σημαίνει ισχυρό έθνος».

Δύο χρόνια νωρίτερα η Τουρκία είχε αποσυρθεί από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, την κορυφαία συνθήκη στον κόσμο για την αντιμετώπιση της βίας με βάση το φύλο. Η αιτιολογία για την τουρκική ηγεσία ήταν ότι η Σύμβαση απειλεί «τις οικογενειακές αξίες και κανονικοποιεί την ομοφυλοφιλία».

Στην Πολωνία, ο πρώην πρωθυπουργός Γιάροσλαβ Κατσίνσκι δήλωσε το 2019 ότι «το κίνημα LGBT και η θεωρία των φύλων απειλούν την ταυτότητά μας, απειλούν το έθνος μας και το πολωνικό κράτος».

Στην Γκάνα, ένας νέος νόμος κατά της ομοφυλοφιλίας εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο μόλις τον περασμένο μήνα και προβλέπει την ποινικοποίηση των σχέσεων ατόμων της κοινότητας LGBTQ+ και τη δίωξη οποιουδήποτε υποστηρίζει τα δικαιώματα της κοινότητας.

Στην Ινδία, οι πολέμιοι της ισότητας των φύλων έχουν στενές σχέσεις με τα ινδουιστικά εθνικιστικά κινήματα, τα  Hindutva, καθώς η συγκεκριμένη εθνικιστική προσέγγιση βασίζεται στους παραδοσιακούς κανόνες για τις σχέσεις των φύλων και θέλει την γυναίκα να περιορίζεται στον ρόλο της μητέρας για να εξασφαλιστεί ότι δεν θα μειωθεί ο ινδουιστικός πληθυσμός στην Ινδία.

Πότε και πού εμφανίστηκε το κίνημα κατά της ισότητας των φύλων

Το κίνημα αυτό εμφανίστηκε στη δημόσια σφαίρα στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ως απάντηση στις διεθνείς πρωτοβουλίες που απέφεραν την αναγνώριση των φύλων  στο πλαίσιο του ΟΗΕ και επιτάχυναν τις διαδικασίες για την θεσμοθέτηση μέτρων για την ισότητα των φύλων.

Ιστορικά η έννοια της «οικογένειας», την οποία δηλώνει ότι υποστηρίζει το κίνημα κατά της ισότητας των φύλων, εντοπίζεται στην αποικιοκρατική Αγγλία και τις ευρωπαϊκές ιδέες για την ετεροσεξουαλική πυρηνική οικογένεια ως ραχοκοκαλιάς της κοινωνίας.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 η καθολική εκκλησία ανέλαβε μία ηχηρή πρωτοβουλία κατά της θεωρίας των φύλων, ισχυριζόμενη ότι είναι «βίαιη επίθεση στον θεσμό της οικογένειας». Η εκκλησία θεωρεί ότι οι νόμοι για τους γάμους ομόφυλων ατόμων και για την άμβλωση αποτελούν υπονόμευση των κανόνων της ηθικής.

Μία δεκαετία αργότερα έγιναν διαδηλώσεις σε διάφορα σημεία της Ευρώπης κατά της θεωρίας των φύλων, με τους συμμετέχοντας να κινητοποιούνται από την καθολική εκκλησία.

Πώς προωθεί την ατζέντα του το κίνημα

Οι νεοσυντηρητικές απόψεις εδράζονται σε παρερμηνείες της θρησκείας , τις οποίες υιοθετούν πρόθυμα λαϊκιστές ακροδεξιοί και δεξιοί πολιτικοί, που προσπαθούν να επωφεληθούν από το φαινόμενο του «πανικού ηθικής». Πρόκειται για τον φόβο που εκφράζεται από διάφορες πλευρές, ότι μία ομάδα ανθρώπων, ένα άτομο ή μία ιδέα μπορεί να αποτελεί απειλή για την κοινωνία.

Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του πρώην προέδρου της Βραζιλίας, Ζαϊρ Μπολσονάρου, ο οποίος στην προεκλογική εκστρατεία του το 2018 είχε κατηγορήσει τους αντιπάλους τους ότι «φτιάχνουν gay kits»  για παιδιά για να τα προωθήσουν στα σχολεία, με τη βοήθεια εκπαιδευτικών που κάνουν κατήχηση στα παιδιά για το φύλο και την σεξουαλική εκπαίδευση.

Οι στρατηγικές που χρησιμοποιεί το νεοσυντηρητικό κίνημα ποικίλουν από χώρα σε χώρα, αλλά υπάρχει διασύνδεση ανάμεσα στις διάφορες ομάδες. Για παράδειγμα, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Έρευνας για την Κοινωνική Ανάπτυξη του ΟΗΕ, η αμερικανική οργάνωση Παγκόσμιο Κογκρέσο για τις Οικογένειες, που θεωρείται από τις πιο επιδραστικές στην αμερικανική κοινωνία και – σύμφωνα με τον ΟΗΕ – κάνει «εξαγωγή μίσους», διοργάνωσε διάφορες εκδηλώσεις για την διασύνδεση ομάδων «υπέρ της οικογένειας» σε πολλές πόλεις εκτός Αμερικής- από την πόλη του Μεξικού και την Τιφλίδα, μέχρι την Άκρα, το Άμστερνταμ, την Μαδρίτη και την Γενεύη.

Μία άλλη αμερικανική οργάνωση, η Family Watch International, έχει κάνει εκστρατείες κατά της σεξουαλικής εκπαίδευσης στην Αφρική. Η οργάνωση αυτή, σύμφωνα με έρευνα του CNN «φιλοξένησε σημαντικούς πολιτικούς που προωθούν νόμους κατά της LGBTQ κοινότητας».

Ποιος χρηματοδοτεί το κίνημα

Οι αμερικανικές νεοσυντηρητικές οργανώσεις θεωρούνται οι πιο σημαντικοί χρηματοδότες και υποστηρικτές των κινημάτων κατά της θεωρίας των φύλων σε όλο τον κόσμο.

Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο για την Παγκοσμιότητα των Δικαιωμάτων, οι πηγές χρηματοδότησης είναι τέσσερις: οι σημαντικοί υπερσυντηρητικοί παράγοντες και ιδιώτες, τα θρησκευτικά ιδρύματα, επιχειρήσεις και άλλες οργανώσεις- κάποιες από τις οποίες εξασφαλίζουν και κρατικές επιδοτήσεις.

Το Παγκόσμιο Φιλανθρωπικό Πρότζεκτ υποστηρίζει ότι τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο δολάρια διοχετεύθηκε από 11 αμερικανικές οργανώσεις σε άλλες ομάδες και οργανώσεις στο εξωτερικό, για να υποστηριχθούν οι πρωτοβουλίες κατά της κοινότητας LGBTQ+, στο διάστημα 2008-2017. Οι συντάκτες της έκθεσης αυτής θεωρούν ότι το ποσό είναι «σίγουρα μεγαλύτερο».

Επίσης η έρευνα στο πλαίσιο του προγράμματος As Equals του CNN έδειξε ότι μεγάλα ποσά σε τέτοιες οργανώσεις προέρχονται από κυβερνήσεις. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ και η Γερμανία υποστηρίζουν θρησκευτικές οργανώσεις στη Γκάνα, που είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην υιοθέτηση του νέου νόμου κατά της LGBTQ+ κοινότητας.

Το εξαιρετικά ανησυχητικό είναι ότι οι πρωτοβουλίες του κινήματος κατά των φύλων διαβρώνει την ίδια τη Δημοκρατία. Η Αμερικανίδα φιλόσοφος, Τζούντιθ Μπάτλερ γράφει ότι «τα κινήματα κατά των φύλων δεν είναι απλά αντιδραστικές, αλλά φασιστικές τάσεις, που υποστηρίζουν ολοένα και πιο αυταρχικές κυβερνήσεις… Η αντίθεση στο φύλο συχνά συγχωνεύεται με την μανία και τον φόβο για τους μετανάστες, γι’ αυτό και συχνά στο πλαίσιο του χριστιανισμού, συγχωνεύεται και με την ισλαμοφοβία».

Πηγή: topontiki.gr