Τρεις του Σεπτέμβρη μανάδες, γέροι και παιδιά στα παραθύρια βγειτε και θωρείτε
3η Σεπτεμβρίου: Από τον βασιλιά Όθωνα στον Ανδρέα Παπανδρέου. Η Ελλάδα στο κατώφλι της Ιστορίας…
Ο βασιλιάς Όθωνας, εκείνο το απόγευμα ήταν ανήσυχος. Μια περίεργη αϋπνία τον ταλαιπωρούσε και προτίμησε να εργαστεί στο γραφείο του παρά να κοιμηθεί. Εκεί κατά τις 10 το βράδυ καταφθάνει γεμάτος αγωνία ο Βαυαρός υπολοχαγός Βέμπερ και ζητεί να δει επειγόντως τον βασιλέα.
«Μεγαλειότατε…», του λέει «…πριν από λίγο συνάντησα ομάδα Ελλήνων αξιωματικών που συζητούσαν μεγαλόφωνα. Δεν με είδαν στο σκοτάδι. Από όσα άκουσα κατάλαβα πως μεταβαίνουν στους στρατώνες τους για να εξεγείρουν τον στρατό. Μπορείτε να προλάβετε τους συνωμότες. Σύνταγμα ζητούν· να το παραχωρήσετε εσείς, Μεγαλειότατε, με διάταγμά σας»…
Δεν το κάνει ο Όθων. Οι αξιωματικοί στασιαστές δεν σταματούν πια και εισβάλουν ξέφρενα στις σελίδες της Ιστορίας με ένα σύνθημα: «Εθνική Συνέλευση – Σύνταγμα»! Το πρώτο Ελληνικό Σύνταγμα γεννιέται. Το ημερολόγιο δείχνει μια μέρα σαν σήμερα, 3η του Σεπτέμβρη του 1843.
Λίγα μέτρα πιο κάτω από το παλάτι του βασιλιά Όθωνα σε ένα άλλο «παλάτι» στο ξενοδοχείο με το εμβληματικό όνομα: «King’s Palace», 131 χρόνια μετά, ένας 55άρης με στεντόρεια φωνή διακηρύσσει: «Εθνική Ανεξαρτησία- Λαϊκή Κυριαρχία- Κοινωνική Απελευθέρωση». Το προηγούμενο βράδυ ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν είχε κοιμηθεί σχεδόν καθόλου, λένε όσοι τον θυμούνται τότε. Ο Ανδρέας σκέπτεται ακόμη τι όνομα θα δώσει στο νέο κόμμα. πρότεινε το «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα για την Αναγέννηση της Ελλάδας», αλλά ο όρος «αναγέννηση» θα θεωρηθεί από τους περισσότερους συντρόφους του απαρχαιωμένος, ενώ άλλοι θα πουν ότι μοιάζει με σύνθημα της χούντας. Στο τέλος θα επιλεγεί η ονομασία «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα» Το σήμα που υιοθετήθηκε, ήταν ένας πράσινος ανατέλλων ήλιος, εμπνευσμένο από μια μικρή τροτσκιστική ομάδα. Το ΠΑΣΟΚ γεννιέται! Το ημερολόγιο δείχνει μια μέρα σαν σήμερα, 3 Σεπτέμβρη του 1974. Η «3η Σεπτεμβρίου» γράφεται στην ελληνική Ιστορία με ανεξίτηλα γράμματα
Το 1843 συνετελέσθη μια Επανάσταση από τους επιφανείς στρατιωτικούς της εποχής που ευαγγελίστηκαν την «Aλλαγή»: Σύνταγμα και Εθνική Συνέλευση, μετά μια μακραίωνη σκλαβιά και υπό το καθεστώς ενός ξενόφερτου μονάρχη. Το πέτυχαν άμεσα. Τι άλλαξε; Η Ελλάδα έκανε ένα βήμα μπροστά!
Το 1974 μια «επαναστατική» ιδρυτική διακήρυξη ευαγγελίζεται την πολιτική «Αλλαγή» στην Ελλάδα έπειτα από μια ξενοκρατούμενη δικτατορία και μια μακρόχρονη κυριαρχία της συντηρητικής παράταξης. Επτά χρόνια μετά, το ΠΑΣΟΚ εκλέγεται πρώτο κόμμα και βάζει τα θεμέλια της «Aλλαγής». Τι άλλαξε; Η πορεία της Ελλάδας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Καλό ή κακό…
Όταν ο επαναστατημένος στρατός με αρχηγό τον συνταγματάρχη Καλλέργη, ξεκίνησε για τ’ Ανάκτορα, ο Όθων βρισκόταν στο γραφείο του και περίμενε με τη συνηθισμένη του απάθεια και υπομονή να πληροφορηθεί πώς εκτελέστηκαν οι πολυάριθμες συλλήψεις που είχε διατάξει. Μα να ακούγεται να έρχεται ο στρατός όχι για να υπερασπιστεί την ελέω Θεού βασιλεία του, αλλά ζητωκραυγάζοντας για Σύνταγμα. Απορημένος κοίταξε να κυκλώνει το παλάτι ο στρατός του…
Λιθογραφία της εποχής με θέμα την 3η Σεπτεμβρίου
Ο λαός εξεγείρεται. Ο Μακρυγιάννης και τα παλικάρια του τραβούν για το παλάτι κι όλος ο κόσμος τους «παίρνει στα χέρια». Ο Μακρυγιάννης αγωνίζεται να να συγκρατήσει την οργή του πλήθους: «Εμείς θέλομε να μας δώση ο βασιλέας μας εκείνο όπου αποχτήσαμεν με τοι αίμα μας και θυσίες μας, όπου τα καταπάτησε κι ο Καποδίστριας…»
Ξημερώνει η 3η Σεπτέμβρη. Φθάνουν έξω από το παλάτι και οι φοιτητές που τραγουδούν αντιβαυαρικά τραγούδια. Ο Όθων συντάσσει προκήρυξη προσπαθώντας να κερδίσει χρόνο, αλλά οι επαναστάτες την απορρίπτουν. Ο λαός δεν συγκρατείται! Οι άνθρωποι των ανακτόρων κρίνουν πως το μόνο που απομένει πια είναι να μιλήσει ο ίδιος ο βασιλιάς στον εξεγερμένο στρατό και λαό. Και ο Όθων βγαίνει στο παράθυρο!
«Στρατηγέ Καλλέργη», του φωνάζει για να λάβει την απάντηση: «Δεν είμαι στρατηγός, είμαι συνταγματάρχης»
-Τι θέλει ο στρατός και ο λαός;
-Την καθιέρωση συνταγματικού πολιτεύματος.
-Θέλω να τους μιλήσω.
Ο Καλλέργης προστάζει: Προσοχή! Να ηχήσουν τα τύμπανα.
Ο Όθωνας δεν μπορεί να ακουστεί και αποσύρεται. Λίγες ώρες αργότερα θα υπογράψει τα επίμαχα διατάγματα.
Το ΠΑΣΟΚ εκεί…
Φορώντας ένα λιτό πουκάμισο με ανοιχτούς τους μεγάλους γιακάδες του και ένα ρολόι με φαρδύ περίεργο λουράκι, που δείχνει… ώρες μπροστά, ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι πάμφωτος. Πίσω του καθιστοί ο Γιάννης Αλευράς, ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος, η Σίλβα Ακρίτα, η Αμαλία Φλέμινγκ, ο Κώστας Σημίτης…
Μιλάει και η Ελλάδα σιωπά για να τον ακούσει προσεκτικά: «Βασικός κυρίαρχος στόχος του Κινήματος είναι η δημιουργία πολιτείας απαλλαγμένης από έλεγχο ή επιρροή της οικονομικής ολιγαρχίας, πολιτείας ταγμένης στην προστασία του έθνους και στην υπηρεσία του λαού. Η εθνική ανεξαρτησία είναι αναπόσπαστα δεμένη με τη λαϊκή κυριαρχία, με τη δημοκρατία σε κάθε φάση της ζωής του τόπου, με την ενεργό συμμετοχή του πολίτη σ’ όλες τις αποφάσεις που τον αφορούν.
Από την στρατιωτική στάση του συνταγματάρχη Καλλέργη και του στρατηγού Μακρυγιάννη μέχρι την ίδρυση – επανάσταση του ΠΑΣΟΚ από τον Ανδρέα Παπανδρέου έχουν περάσει χρόνοι πολλοί, πόλεμοι, στρατιωτικά κινήματα, δικτατορίες, εποποιίες και καταστροφές. Και η Ελλάδα προχωράει. Ένα σκαλοπάτι πιο πάνω τότε, ένα σκαλοπάτι πιο πάνω μετά, ανεβαίνει… Τα σκαλοπάτια «πίσω» δεν τα λογαριάζουμε. Αυτά ας τα μετρήσουν οι αυστηρά σχολαστικοί ιστορικοί αναλυτές κι ας δώσουν τη λύση της εξίσωσης… Για την ώρα, προχωράμε!
